Cùng với sông Tiền, sông Hậu là một trong hai phân lưu của sông Mekong, hệ thống sông nồi đắp nên đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Sông Hậu còn mang tên gọi khác là sông Ba Thắc…
Bên cạnh những khung cảnh thơ mộng và vai trò thiết yếu với cuộc sống của cư dân địa phương, sông Tiền còn là nơi ghi dấu chiến công hiển hách của dân tộc…
Giống như miền Tây trong lịch sử nước Mỹ, nơi ẩn giấu nhiều cuộc phiêu lưu, cơ hội, bạo lực và tính năng động xã hội, miền Tây của lịch sử Việt Nam là thiên đường của dân di cư, cướp biển, các hội kín, buôn lậu và tệ nạn xã hội.
Cả vùng đồng bằng sông Cửu Long chỉ có 91 km đường cao tốc, chưa bằng một nửa số km đường cao tốc của riêng tỉnh Quảng Ninh. Chính phủ qua nhiều nhiệm kỳ vẫn mang một “món nợ” với dân đồng bằng.
Ở miền Tây, học sinh đến độ tuổi lao động bỏ học để đi Bình Dương, đi Sài Gòn làm công nhân nhiều không đếm xuể. Đáng báo động hơn là học sinh tiểu học và trung học cơ sở cũng bỏ học…
“Vựa lúa gạo, trái cây, thủy sản” này có tỷ lệ lao động đã qua đào tạo thấp nhất trong sáu vùng kinh tế xã hội của cả nước, chỉ chiếm 14,1%, so với bình quân cả nước là 26,1%.
Vùng đồng bằng châu thổ trải hơn 40.000 km2, ngôi nhà chung của 18 triệu cư dân, vựa lúa tôm, cây trái nuôi sống một đất nước gần 100 triệu người – đang có nguy cơ dần dần biến mất dưới chân con người.
Sự phát triển nào cũng dẫn theo đánh đổi. Nhưng sự phát triển bây giờ đầy những hối tiếc, không bền vững và gần như không thể phục hồi…
Khi lần đầu tiên thấy con sông Hậu “nuốt chửng” một đoạn quốc lộ 91 ở huyện Châu Phú (An Giang), ba tôi và mấy người trong xóm sợ lắm. Ba thắp nhang khấn vái bàn thờ gia tiên, rồi đem rượu ra bờ sông cúng…
Trước đây, vũng nước trên ruộng lúa sắp thu hoạch sẽ nhung nhúc cá – những con cá đã sống mấy tháng trời trên mảnh ruộng, lúc người ta xả nước để chuẩn bị thu hoạch lúa, chúng sẽ bị lùa lại trong các vũng nước đọng. Nhưng đó là vũng nước hồi xưa…