Là một trong những người Việt Nam đầu tiên du học ở Pháp về, Hoàng Trọng Phu đã có một tầm nhìn mới về văn hóa và kinh tế đương thời.
Người Pháp sống ở Hà Nội và những người Hà Nội theo sát thời cuộc cho rằng việc phá thành Hà Nội là cuộc làm ăn chia chác giữa nhóm người có quyền và một vài nhà tư bản.
Cùng với những thương nhân, thừa sai, nho sĩ người Ý, Anh, Hà Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, các giáo sĩ người Pháp đã để lại nhiều ghi chép quan trọng về văn hóa – lịch sử nước Việt xưa qua từng thời kỳ.
Với tư cách là đại diện Nhà nước Việt Nam về đối ngoại trong thời kỳ Việt Nam là thuộc địa của Pháp, Cộng hòa Pháp đã tiếp tục thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Hệ thống quan lại, và cả Tự Đức, đã không chấp nhận kiểu tư duy người Tây, không chấp nhận Thiên chúa giáo nên không chấp nhận Nguyễn Trường Tộ. Đây là bi kịch lớn nhất của ông.
Trong toàn bộ thuộc địa đã tồn tại một phe phái bao gồm những thương nhân người Pháp thù nghịch một cách quyết liệt với người Hoa và đòi trục xuất họ đến tận gốc rễ…
Không chỉ đổi mới tư tưởng về giáo dục, văn hóa, về lựa chọn con đường cứu nước, sự đi trước thời đại của Lương Văn Can còn thể hiện ở tư tưởng thực nghiệp, tầm tư duy kinh tế nhạy bén.
Là một trong số các nhà tư bản ngưởi Việt đầu tiên, Bạch Thái Bưởi là một nhân vật đặc biệt không chỉ về tài kỹ trị mà còn là người yêu nước thực hành tư tưởng canh tân với triết lý “Dân giàu thì nước mới giàu”.
Việc Âu hoá hay Tây hoá mang đặc tính hời hợt được nảy sinh từ sự xuống dốc của đạo đức, được áp đặt bởi bọn thực dân chứ không phải là kết quả của việc tự lựa chọn, chính vì vậy mà đã tạo ra sự phản ứng dữ dội…
Nhân danh công cuộc khai hóa văn minh, thực dân Pháp đã thực hiện những tội ác không thể dung thứ với nền văn hóa cổ truyền Việt Nam.