Chúng ta đã tiếp biến văn hóa ngoại lai nhưng không chấp nhận sự đồng hóa. Người Việt Nam dễ dàng hòa nhập, biến đổi mọi cái mới, nhưng không chịu đựng sự nô dịch và lệ thuộc.
Tính nhút nhát, động làm việc gì thì lo trước nghĩ sau, không dám quả quyết làm ngay. Thí dụ như chưa đi buôn đã lo lỗ vốn, chưa làm ruộng đã sợ mất mùa. Quanh năm chỉ ngồi một xó không được một trò gì.
Khác với người Nhật Bản, cách “khoe khoang” của người Trung Quốc hiện nay có thể gọi là “trơ trẽn”. Mặc dù nói về người Trung Quốc, nhưng rất nhiều người Việt cũng “có phần” trong đó.
Địa ngục là nơi dành cho những kẻ không thấy lỗi của mình, hoặc không chịu nhận lỗi của mình. Hàng ngày, cuộc sống luôn luôn chuyển động, theo con mắt của đạo học thì ta sẽ thấy nhiều người tiến gần địa ngục hơn.
Người Việt Nam không nên nhớ qúa khứ của mình bằng hận thù, song cũng không thể quên đi quá khứ của mình bằng những đồng tiền viện trợ hay những cái lợi trước mắt.
Nếu chúng ta định dành cho hòa bình một cơ hội, chúng ta phải suy luận trung thực về nguồn gốc của chiến tranh.
Nguyễn Trường Tộ và Fukuzawa Yukichi có rất nhiều sự tương đồng về thời đại, về đất nước, về tình hình thế giới bởi cả hai sống cùng trong một giai đoạn lịch sử.
Cũng như tất cả các xã hội khác, ở Nhật Bản xuất hiện những “biến thái” (hentai) – hành vi không tuân theo quy tắc thông thường của xã hội.