Cô Tô có tên cổ là Chàng Sơn (Núi Chàng), từ lâu đời đã là nơi cư trú ngụ của thuyền bè ngư dân Vùng Đông Bắc, song chưa thành nơi định cư vì luôn bị những toán cướp biển Trung Quốc quấy phá…
Thành lập từ thời nhà Lý, thương cảng Vân Đồn đã góp phần vào sự phát triển chung của lịch sử dân tộc Đại Việt. Điều đó được thể hiện ở các mặt từ kinh tế, an ninh chủ quyền đến truyền thống văn hoá, phong tục tập quán… mang đặc trưng của vùng biển Đông Bắc.
Chỉ rộng cỡ xấp xỉ 10 km2 nhưng Lý Sơn đang sở hữu trong mình hàng trăm ngôi mộ gió gắn liền với những hùng binh Hoàng Sa đã hy sinh vì nghĩa lớn vượt biển ra Hoàng Sa, Trường Sa, thân thể của họ đã hoà quyện vào biển cả của quê hương, đất nước.
Đội Hoàng Sa kiêm Bắc Hải là một chương vô cùng quan trọng trong nỗ lực của nhà Nguyễn nhằm thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa trên Biển Đông.
Sử liệu địa dư, phương chí và địa đồ cổ trong kho tàng văn hiến Trung Quốc tính đến cuối đời Thanh chưa từng thể hiện sự xác nhận chủ quyền đối với các quần đảo trên biển Đông ngoài Hải Nam.
Năm 1776, Lê Quý Đôn đã tranh thủ thời gian “đi dạo núi sông, hỏi di tích, xem xét lệ cũ, tìm kiếm nhân tài, tùy bút chép ra thành quyển gọi tên là Phủ biên tạp lục”
Các thư tịch cổ Việt Nam còn lại đến nay cho thấy các triều đại phong kiến Việt Nam đã đặc biệt chú trọng tới vùng biển.
Ngài Thân Trọng Huề, nguyên là thượng thư Bộ Binh, đã viết “những hòn đảo này luôn luôn thuộc chủ quyền của nước An-Nam, việc này không có gì để bàn cãi cả”.
Gia Long là vị vua đầu tiên của vương triều Nguyễn – ngay khi lên ngôi, đã thể hiện một tầm nhìn xa đối với chủ quyền biển đảo – phần lãnh thổ không thể tách rời với đất liền của Việt Nam.
Trực thăng UH-1 số hiệu 60139 được lệnh đưa xuống tàu ra đảo! Đó là lần đầu tiên trong lịch sử, máy bay của Không quân Nhân dân Việt Nam thực hiện nhiệm vụ ở Trường Sa.