Nguồn gốc của người Việt luôn là chủ đề nhận được rất nhiều sự quan tâm, chính vì thế mà những tranh luận về đề tài này diễn ra gay gắt, trong bài này chúng ta không đưa ra một giả thuyết mà sẽ cùng nhau khảo sát những bằng chứng.
Khi đối chiếu các danh từ Việt với các dân tộc chủng Cổ Mã Lai, nếu ta không giống Chàm thì cũng giống Khơ Me, không giống Khơ Me thì cũng Thái, không giống Thái thì cũng giống người Thượng.
Không bị đồng hóa – đây là điều mà các nhóm dân tộc khác xưa cũng thuộc tộc Bách Việt không làm được. Chẳng hạn, người Quảng Đông, Phúc Kiến, Vân Nam đã mất hẳn ngôn ngữ “gốc”.
Vào thời cổ đại từ “Bách Việt” chắc chắn là để chỉ vài trăm dân tộc chung sống trên một địa bàn rộng lớn và có nền văn hóa gần giống nhau. Theo các sử gia lớn trên thì dân Bách Việt đã cư trú trước khắp miền Nam Trung Hoa hiện nay.
Giới sử học Trung Quốc xưa nay đều quan tâm vấn đề nguồn gốc dân tộc Kinh Việt Nam. “Học báo Đại học Dân tộc Quảng Tây” số tháng 10/2008 có đăng bài của Hoàng Thế Kiệt viết về vấn đề trên.
Có một “huyền thoại” lưu truyền rất rộng rãi về bàn chân Giao Chỉ, với hai ngón cái choãi ra, chạm vào nhau, đó mới là đặc điểm người Việt cổ, còn chúng ta không còn giữ được đặc điểm đó (!).
Sự di chuyển của Trung Hoa xuống phương Nam, trong mọi thời kỳ, đã là một sự di chuyển con người và các tư tưởng hơn là chính sách chính quyền và sự chinh phục.
Nguồn gốc của người Karen vẫn là một ẩn số với các nhà sử học. Nhưng từ trống đồng của người Karen, người ta tin rằng nhóm dân tộc này có một mối liên hệ với người Việt cổ ở khu vực Đông Nam Á thời cổ đại.
Từ trước đến nay, khi nghiên cứu về thời kỳ hình thành cộng đồng dân tộc ta, các nhà nghiên cứu đều cho rằng nguồn gốc người Việt được hình thành từ phía Bắc mà trung tâm là vùng Việt Trì, Phong Châu (Vĩnh Phú) rồi tiến dần xuống phía Nam.
Cho rằng Việt Nam là trở ngại lớn nhất cho âm mưu bành trướng, Trung Quốc một mặt công kích lập trường, một mặt tung ra luận điệu lôi kéo Việt Nam “lãng tử hồi đầu”, trở về “đại gia đình Bách Việt”.