Mục đích chủ yếu của Tâm lý học Phật giáo là giải đáp nguyên nhân khổ đau mà nhân loại phải tiếp nhận, và cách giải thoát sự thống khổ đó. Triết học và Tâm lý học Phật giáo đều có “Thủ hướng trị liệu”.
Có thể nói thiền định là pháp môn căn bản của Phật giáo. Chính trong giáo pháp này con người đã tìm lại được con người đích thật của mình. Đức Phật nói, trong cái thân có mấy tấc này thôi mà ta có thể đi đến tận cùng thế giới.
Trong đời sống thường nhật, đôi lúc ngồi suy niệm một mình, chúng ta cũng thường thắc mắc tự hỏi: “Khổ đau lớn nhất của đời người đến từ đâu?”.
Trên cái nền tảng Nho giáo, nội dung truyện Kiều còn thể hiện rõ nét tư tưởng Tam giáo đồng nguyên: Nho, Phật, Lão, một chủ trương rất sáng suốt và hòa bình của cha ông ta trong quá trình tiếp thu, chắc lọc tinh hoa văn hóa của phương Bắc.
Sự khám phá ra vô thức đã đặt nền móng cho phân tâm học. Sau đây chúng ta nhìn sơ lược qua một số chủ đề của phân tâm học trong một viễn cảnh của Duy thức học Phật giáo.
Người Phật tử nước ta nhiều khi kính lạy tượng Phật bằng đồng, bằng gỗ, cho đấy là Phật mà quên không thấy được vị Phật trong tâm mình, tức Phật tính.
Mạng sống rất quan trọng. Tất cả mọi người đều muốn sống, đều mưu cầu hạnh phúc. Vậy thì tại sao lại có những người tự mình tìm đến cái chết, tự mình kết liễu sinh mạng của mình như thế?
Vì sao Trung Quốc lại tiếp nhận Phật giáo, một loại hình văn hóa của nước ngoài và sau đó cải tạo thành một thành phần của văn hóa nước mình? Theo các học giả Trung Quốc, ở đây có hai nguyên nhân chính.