Bảo vệ môi trường để phát triển bền vững là vấn đề toàn cầu. Là khu vực có môi trường sinh thái đa dạng, hiện tại ASEAN phải đối mặt với những thách thức môi trường mang tính toàn cầu cũng như những thách thức riêng của khu vực.
Đông Nam Á có vị trí địa – chính trị đặc biệt, là điểm xoáy chiến lược, giao thoa quyền lợi của nhiều cường quốc lớn trên thế giới như: Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ…
Tương lai của ASEAN và chủ nghĩa đa phương do ASEAN lãnh đạo trong thời đại đa tầng sẽ phức tạp, lộn xộn và không chắc chắn trong kỷ nguyên lưỡng cực, hệ thống đa cực lỗi thời và “khoảnh khắc đơn cực”.
Dưới thời ông Duterte giữ vai trò Chủ tịch ASEAN, khối này đã đánh mất một cơ hội quan trọng để “lên án hoặc trừng phạt” Trung Quốc.
Tiến trình chuyển tiếp chính trị ở Myanmar và Thái Lan; khả năng thiết quân luật toàn diện ở Philippines… là những xu hướng cần quan tâm ở Đông Nam Á năm 2018.
Liệu ASEAN có được trang bị để nắm bắt các cơ hội và giải quyết các thách thức xuất phát từ một thế giới được đặc trưng bởi sự thay đổi liên tục, và quả thực, gia tăng nhanh chóng hơn bao giờ hết?
Năm 2018 sẽ tiếp nối xu hướng đang diễn ra trong năm 2017 hay sẽ có những bước ngoặt mới định hình xu hướng mới trong đời sống chính trị quốc tế?
Sự trỗi dậy chưa từng có về kinh tế và quân sự của Trung Quốc là nguyên nhân chủ yếu gây ra những căng thẳng đang gia tăng trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.
Như vậy, những động thái có tính chiến lược diễn ra trong năm 2016 và 2017 cho thấy đang có sự chuyển động mạnh mẽ hơn trong quá trình chuyển đổi trật tự thế giới.
ASEAN đang tồn tại những giới hạn nhất định và không thể đáp ứng được những thách thức mà các quốc gia thành viên phải đối mặt.