Là quốc gia Đông Nam Á duy nhất phải hứng chịu các cuộc đối đầu quân sự trực tiếp với một số cường quốc, Việt Nam đặc biệt nhạy cảm với cuộc cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt này.
Tại Đông Nam Á, Mỹ và Trung Quốc đều đang chạy đua tìm cách gia tăng tầm ảnh hưởng. Trong đó, Trung Quốc vốn có lợi thế hơn Mỹ về mặt địa lý gần gũi và lịch sử gắn bó với Đông Nam Á.
Ấn Độ, Trung Quốc, Brazil và Malaysia, cùng với một số quốc gia khác đang tìm cách thiết lập các kênh thương mại sử dụng các loại tiền tệ khác ngoài USA.
Tại sao lại là Biển Đông? Căng thẳng Mỹ – Trung tại Biển Đông biểu hiện như thế nào? Và đứng trước hoàn cảnh như vậy, ASEAN và Việt Nam có thể làm gì?
Cạnh tranh nước lớn trong năm qua cho thấy giá trị địa chiến lược của ASEAN, của Việt Nam ngày càng tăng lên, có điều kiện để “chơi” được cả với Mỹ và Trung Quốc.
Thế giới có đang thực sự tiến tới một trật tự đa cực? Không ai có thể tiên đoán được tương lai, nhưng dựa trên những bằng chứng hiện thời, tôi nghi ngờ điều đó.
Sau Chiến tranh lạnh, quan hệ với các nước láng giềng, trong đó có các nước Đông Nam Á được Trung Quốc đặc biệt coi trọng. Đông Nam Á có 3 ý nghĩa chiến lược đối với Trung Quốc.
Thay vì hết lòng đề cao (dưới thời Obama), hoặc trách móc và lên mặt dạy dỗ (dưới thời Trump), chính quyền Biden nên theo đuổi sự hợp tác “tiểu đa phương” (minilateral) với các thành viên ASEAN trụ cột.
Không khu vực nào trên thế giới hứng chịu sự cạnh tranh kinh tế, chiến lược và quân sự giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc nhiều hơn 11 quốc gia Đông Nam Á.
ASEAN và Việt Nam, với tư cách là các thực thể bậc trung, coi Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là một trong những khu vực có tầm quan trọng chiến lược nổi bật nhất.