Việt Nam vốn thuộc cơ tầng văn hoá Đông Nam Á, nhưng do những hoàn cảnh lịch sử đặc định đã dần đi vào quỹ đạo của các nước đồng văn với Trung Hoa…
Việc 120 dặm đất ở Vị xuyên bị quan lại nhà Thanh chiếm và được vua Thanh lần lượt trả lại cho nước ta vào nửa đầu thế kỷ 18 đã thể hiện một cuộc đấu tranh bền bỉ trên mặt trận ngoại giao của triều đình Lê-Trịnh.
Chuyến đi sứ năm 1790 thời vua Quang Trung đã trở thành chuyến đi sứ độc đáo và kỳ lạ bậc nhất trong lịch sử bang giao Việt Nam – Trung Quốc.
Việc xác lập đường biên giới Việt -Trung nói chung và phần tiếp giáp giữa Tây Bắc với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) nói riêng trong lịch sử cũng như hiện nay có những phức tạp và đặc thù riêng.
Theo các sử liệu của cả Việt Nam và Trung Quốc, trong hơn 1000 năm, quân đội của Đại Việt đã hàng chục lần tấn công vào lãnh thổ láng giềng phương Bắc.
Dù bề ngoài tỏ ra thuần phục “thiên triều’’ Trung Hoa nhưng khi bị xâm hại về lãnh thổ, các triều đại phong kiến Việt nhất quyết không chịu nhún nhường để mất đất.
“Đến tối về lại phòng khách sạn, tôi cố gắng lý giải những gì mình đã thấy trong Bảo tàng Lịch sử… Những ký ức về ‘ngàn năm Bắc thuộc’ còn tươi mới trong ý thức tập thể của người Việt”.
Nhìn lại những bức biếm họa của một thời, không phải để hận thù, mà thấy quý giá những gì mà thế hệ trước đã làm nhằm bảo vệ non sông đất nước, cuộc sống yên bình của người dân.
Hai đồng minh quan trọng nhất của Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ có mâu thuẫn nghiêm trọng, thậm chí coi nhau như kẻ thù.
“Lũ ngốc này! Chẳng lẽ các anh không biết rằng để người Trung Quốc ở lại có nghĩa là gì ư?… Tôi thà lại ngửi cứt bọn Pháp thêm 5 năm mà không muốn ăn cứt bọn Tàu suốt phần đời còn lại”.