Chuyện xẩy ra vào đời vua Lê Đại Hành, cuối thế kỷ thứ 10, lúc nền tự chủ của Đại Cồ Việt còn đang ở giai đoạn củng cố để tự khẳng định, còn Chiêm Thành thì đã là một quốc gia độc lập gần 800 năm nay, và đang ở vào thời kỳ cực thịnh.
Việc mở rộng lãnh thổ của Việt Nam được tiến hành chủ yếu về phía Nam bởi hai nguyên nhân chính là dùng triết lý sức mạnh và do yếu tố địa chính học. Nguyên nhân thứ nhất cụ thể là sự hùng mạnh của Trung Quốc, nguyên nhân thứ hai là dãy Trường Sơn.
Dù còn nhiều điều chưa được giải mã, các chuyên gia đều thừa nhận rằng đài thờ Trà Kiệu là hiện vật tiêu biểu cho sự tồn tại của một khu kinh thành và thờ tự của Chăm Pa có tên gọi là Simhapura cách đây 1000 năm.
Tượng Ông Đỏ và Ông Đen ở chùa Nhạn Sơn được người Chăm tạo tác từ thế kỷ 13. Xung quanh hai pho tượng có một giai thoại lịch sử được lưu truyền lại qua nhiều thể hệ.
Có tuổi đời gần 1.000 năm, bức tượng rồng độc đáo này là minh chứng cho sự khéo léo, óc sáng tạo và tính hài hước của các nghệ sĩ Chăm xưa.
Ngược dòng Mékong, quân Champa thực hiện cuộc tấn công bất ngờ vào vương quốc Khmer năm 1177. Họ đã đốt phá thành Angkor đầy vàng bạc và châu báu và giết luôn vua Khmer.
Dựa vào một số tư liệu cổ của Trung Quốc, Việt Nam, những bia đá và tư liệu tiếng Chăm, đã có một cái nhìn sơ lược về lịch sử của vương quốc Champa.
Chùa Bình Trung được xây dựng tại vị trí của một khu đền tháp Chăm lớn. Theo thời gian, những gì còn lại của khu đền Chăm Pa thuở xưa là các phế tích nằm rải rác trong khuôn viên chùa.
Tháp Chăm Po Nagar (tên đầy đủ là Yang Po Inư Nagar) là một trong những khu đền tháp Chăm Pa có quy mô lớn và đẹp nhất còn được gìn giữ ở Việt Nam.
Người Chàm chủ yếu được biết đến trong lịch sử là những thương nhân, thủy thủ và chiến binh, đồng thời họ cũng là những thợ thủ công thiện nghệ và kiến trúc sư tài năng.