Tháng 2/1276, thủ đô nhà Nam Tống rơi vào tay quân Mông Cổ, và vua Tống bị bắt giữ. Với sự trợ giúp của các quan thượng thư trung thành, các thành viên còn lại của hòang gia chạy trốn về phía Nam.
Trong nhiều thế kỷ chiến tranh như vậy không phải lúc nào Đại Việt cũng thắng trận, giành thế chủ động, mà ngược lại số lần quấy nhiễu và đánh ra Bắc của người Chiêm còn nhiều hơn số lần Đại Việt nam tiến.
Khi đề cao những chiến thắng của nhà Trần, chúng ta chớ quên rằng Đại Việt chỉ có thể phản công sau khi quân Mông Cổ đã hoàn toàn thất bại ở Chiêm Thành.
Tháp Đôi có niên đại vào khoảng cuối thế kỷ 12, đầu thế kỷ 13, là thời kỳ có sự giao lưu thường xuyên giữa Champa và vương quốc Khmer nên nghệ thuật Angkor có ảnh hưởng ít nhiều.
Được xây dựng ở vương quốc Champa vào thế kỷ 9, tháp Hòa Lai (Ninh Thuận) mang một phong cách kiến trúc đặc trưng, được giới nghiên cứu đặt tên là phong cách Hoà Lai.
Là một trong những di tích Chăm đẹp và có quy mô lớn nhất Việt Nam, tháp Dương Long là cụm tháp Chăm có niên đại từ khoảng thế kỷ 12, nằm ở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định ngày nay.
Tháp Bánh Ít được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 10, là quần thể kiến trúc Chăm có số lượng công trình lớn, giá trị nghệ thuật cao, được xem là kiệt tác của nghệ thuật kiến trúc Champa.
Tháp Po Klong Garai được tạo tác với trình độ kiến trúc đạt đến đỉnh cao, xứng đáng được coi là báu vật vương quốc Champa để lại cho hậu thế.
Lịch sử vương quốc Champa, với tư cách là một tổng thể hầu như chưa có một nghiên cứu phê phán nào kể từ cuốn sách của Georges Maspéro xuất bản năm 1928, nay cần phải được nhìn lại với nhiều vấn đề.
Sự xung đột của hai nhà nước phong kiến Đại Việt và Champa là không thể tránh khỏi, bởi trong tư duy của giới lãnh đạo phong kiến thì tư tưởng bành trướng luôn đóng vai trò chỉ đạo.