Chuyện xẩy ra vào đời vua Lê Đại Hành, cuối thế kỷ thứ 10, lúc nền tự chủ của Đại Cồ Việt còn đang ở giai đoạn củng cố để tự khẳng định, còn Chiêm Thành thì đang ở vào thời kỳ cực thịnh.
Sự xung đột của hai nhà nước phong kiến Đại Việt và Champa là không thể tránh khỏi, bởi trong tư duy của giới lãnh đạo phong kiến thì tư tưởng bành trướng luôn đóng vai trò chỉ đạo.
Ngược dòng Mekong, quân Champa thực hiện cuộc tấn công bất ngờ vào vương quốc Khmer năm 1177. Họ đã đốt phá thành Angkor đầy vàng bạc châu báu và giết luôn vua Khmer.
Điểm lại những nghiên cứu về thể chế chính trị của Champa, từ những quan điểm cho rằng Champa là một vương quốc theo kiểu tập quyền đến quan điểm coi đây là một liên bang (hoặc liên hiệp).
Khi Champa đã làm một với Tổ quốc Việt Nam thống nhất, thì việc nhận diện văn hóa biển của vương quốc Champa cổ sẽ bổ khuyết cho sự nhìn nhận thực thể Việt Nam.
Người Chăm chủ yếu được biết đến trong lịch sử là những thương nhân, thủy thủ và chiến binh, đồng thời họ cũng là những thợ thủ công thiện nghệ và kiến trúc sư tài năng.
Từ năm 1280 đến năm 1310, trong vòng 30 năm, các vị quốc chủ Champa và Đại Việt đã viết nên những dòng sử tương đối hòa thuận trong lịch sử quan hệ giữa hai nước
Dựa vào một số tư liệu cổ của Trung Quốc, Việt Nam, những bia đá và tư liệu tiếng Chăm, đã có một cái nhìn sơ lược về lịch sử của vương quốc Champa.
Mặc dù Đại Việt ban đầu học công nghệ thuốc súng từ Trung Quốc, người Việt cũng xuất khẩu một số kỹ thuật sang vùng đất phương Bắc.
Champa là vương quốc mạnh, tuy lãnh tổ không rộng lớn nhưng quân đội thì hiếu chiến đáng gờm, từng Bắc cự Việt, Tây bình Miên, Đông chống Chà Và, Nam đánh Bồ Đào Nha.