Ý nghĩa lịch sử của kênh Vĩnh Tế là không thể phủ nhận. Đến bây giờ, kênh vẫn còn giá trị lớn về trị thủy, giao thông, thương mại, biên phòng.
Nỗ lực “ly tâm” để thay đổi vị thế đất nước của các vua Gia Long, Minh Mệnh còn được minh chứng trong việc duy trì một trung tâm mới ở phía Nam ngang hàng với trung tâm Trung Hoa ở phía Bắc.
Cái nền tạo lập nên triều Nguyễn là máu xương, công sức của bao bề tôi. Tiếc nỗi đầu triều đại này, nhiều công thần lại chịu oan khuất, trong đó có Lê Chất.
Sau khi tên Du tố cáo, vua Minh Mạng cho mở cuộc điều tra. Dẫu Thoại Ngọc Hầu đã mất, vẫn bị giáng xuống hàng ngũ phẩm. Con ông bị cách đoạt hết ấm chức. Gia sản của ông bị tịch thu đem chia cho dân Miên.
Chúng tôi đã chôn họ xuống cát như những con chuột, những người đàn ông An Nam rất xấu xí, gầy gò, rách rưới, khốn khổ, chỉ được trang bị giáo, súng cũ gỉ…
Tự Đức – vị hoàng đế yếu ớt về thể lực, thụ hưởng giáo dục bài bản nền cổ học nho giáo phải gánh chịu những điều chưa từng có trong tiền lệ, với những thách thức hoàn toàn mới với hầu hết vua tôi nước Nam.
Thế Tổ Miếu được xây dựng trong 2 năm (1821-1822), ban đầu chỉ dành để thờ vua Gia Long – Thế Tổ Cao Hoàng Đế. Về sau miếu trở thành nơi để thờ cúng tất cả các vị vua của triều Nguyễn.
Khi vua Minh Mạng vừa lên ngôi, có 3 ông già “dân oan” khăn gói dắt nhau đi bộ suốt 3 tháng ròng từ vùng đất Ba Tri tỉnh Bến Tre, để ra kinh thành Huế khiếu nại lên vua nhằm đòi quyền lợi chung cho dân làng.
Trung tâm của “cú shock” này là một cuộc xung đột lớn về phe phái, phong cách thực hành chính trị và hành chính ở Huế khi vị vua thứ hai của vương triều lên ngôi và xác lập các ‘luật chơi’ mới.
Long Vân Hầu Trương Tấn Bửu (1752 – 1827) xuất thân là trai làng làm ruộng, ông đã cứu chúa Nguyễn Ánh trong lúc nguy nan, trở thành võ tướng lẫy lừng với nhiều công trạng cho nhà Nguyễn.