Lên ngôi năm 1820, vua Minh Mạng cần những gương mặt mới cho trật tự quyền lực mà ông đang xác lập. Trong khung cảnh đó, ông tìm thấy Nguyễn Công Trứ.
Vua Minh Mạng phàn nàn rằng: “Lề lối phần nhiều phiền phức, vụn vặt. Nếu không chước lượng giảm bớt, thì giấy tờ xiết bao bề bộn: trâu kéo đến toát mồ hôi, chất đống phải cao đến xà nhà!”.
Cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi là điều mà Minh Mạng không ngờ tới, làm ba năm liền máu đổ xương rơi ở miền Nam. Nếu hôm qua họ là nòng cốt cho Nguyễn Ánh tranh đấu với nhà Tây Sơn, thì duyên cớ gì mà hôm nay họ coi Minh Mạng là bạo chúa?
Là ông vua nghiêm khắc bậc nhất của triều Nguyễn, Minh Mạng thường trị tội rất nặng những kẻ tham nhũng, kể cả hoàng thân quốc thích.
Dưới sự trị vì của con người ấy, lãnh thổ Việt Nam là rộng lớn nhất lịch sử, trở thành một trong hai quốc gia mạnh nhất Đông Nam Á, với dân số và quy mô kinh tế còn lớn hơn cả Philippines và Myanmar cộng lại.
Vua Minh Mạng lên ngôi đúng ngày mùng Một Tết. Ngay sau khi lên ngôi vua ban chiếu miễn thuế cho dân, thưởng cho tôn thất và các quan. Mùng 2 Tết, làm lễ cúng vua cha, mùng 3, yết các miếu thờ tổ tiên.
Thông qua hai khẩu súng săn nạm vàng, một khía cạnh ít người biết trong đời sống xa hoa của hai vị vua nổi tiếng thời nhà Nguyễn đã được hé lộ phần nào…
Nội dung của hai tấm bia đá cổ bên sông Ngự Hà cho thấy sự quan tâm sâu sắc của vua Minh Mạng đến đời sống của cư dân Huế, đồng thời thể hiện phần nào tầm nhìn của một vị vua được đánh giá là có trí tuệ sáng suốt.
Vụ án Đinh Văn Tăng cân điêu thể hiện rõ sự nghiêm khắc của vua Minh Mạng, từng gây chấn động lịch sử vương triều phong kiến một thời. Vụ án được chính sử nhà Nguyễn ghi lại trong bộ Đại Nam thực lục.
Vua Minh Mạng nổi giận đòi trị tội tuần phủ Vương Hữu Quang do “dám nói bậy bạ trẫm có tội với trời đất thần minh, sao điêu toa dối bậy quá thế”.