Vua Minh Mạng phàn nàn rằng: “Lề lối phần nhiều phiền phức, vụn vặt. Nếu không chước lượng giảm bớt, thì giấy tờ xiết bao bề bộn: trâu kéo đến toát mồ hôi, chất đống phải cao đến xà nhà!”.
Cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi là điều mà Minh Mạng không ngờ tới, làm ba năm liền máu đổ xương rơi ở miền Nam. Nếu hôm qua họ là nòng cốt cho Nguyễn Ánh tranh đấu với nhà Tây Sơn, thì duyên cớ gì mà hôm nay họ coi Minh Mạng là bạo chúa?
Là ông vua nghiêm khắc bậc nhất của triều Nguyễn, Minh Mạng thường trị tội rất nặng những kẻ tham nhũng, kể cả hoàng thân quốc thích.
Dưới sự trị vì của con người ấy, lãnh thổ Việt Nam là rộng lớn nhất lịch sử, trở thành một trong hai quốc gia mạnh nhất Đông Nam Á, với dân số và quy mô kinh tế còn lớn hơn cả Philippines và Myanmar cộng lại.
Lên ngôi, Minh Mạng tiếp nhận một nhà nước mới ra đời sau nội chiến đang có nhiều khó khăn về chính trị, kinh tế…; quyền lực bị thao túng và tha hóa dẫn đến nhiều rối loạn về xã hội.
Khi đã mồ yên mả đẹp, mộ Lê Văn Duyệt vẫn bị vua Minh Mạng cho san bằng, dựng bia đá đề: Chỗ hoạn quan lộng quyền Lê Văn Duyệt chịu tội chết.
Việc cải đổi trang phục của vua Minh Mạng đã gặp phải sự bất tuân của người dân, thể hiện qua những bài hò vè để chế diễu như: “Tháng sáu có chiếu vua ra / Cấm quần không đáy người ta hãi hùng…”.
Chiếc tàu thuỷ kiểu phương Tây được tự chế tạo lần đầu vào thời Minh Mạng. Đây không chỉ là một thành công về kỹ thuật mà còn thể hiện quyết tâm không lệ thuộc vào kỹ thuật của nước ngoài của nhà vua.
Cả một “bộ sậu” quan lại ở Nam Định, từ cấp trấn xuống cấp huyện thoái hóa, biến chất, trở thành “tập đoàn cường hào” hà hiếp dân chúng nặng nề…
Một trong những ngôi sao chính trị tạo nên sức mạnh cho bộ máy hành chính, quyền lực và thời đại của Minh Mạng chính là quan chức có tên Hà Tông Quyền.