Trước đây Gruzia đứng trong nhóm các nước tham nhũng cao như Philippines, Việt Nam, Bangladesh v..v, nay chỉ xếp sau nhóm các nước ít tham nhũng nhất như các nước Bắc Âu, New Zealand…
Vua Minh Mạng phàn nàn rằng: “Từ trước, vẫn thấy giấy tờ ở các nha dâng lên, làm theo lề lối phần nhiều phiền phức, vụn vặt. Nếu không chước lượng giảm bớt, thì giấy tờ xiết bao bề bộn: trâu kéo đến toát mồ hôi, chất đống phải cao đến xà nhà!”.
Phản biện xã hội là sự phản tư của các lực lượng xã hội đối với những kiến tạo chính sách, thể chế… Thực tiễn và chất lượng của hoạt động phản biện nói lên tính chất tiến bộ, trình độ dân chủ, văn minh của một xã hôi ấy.
Tôi nhớ tới sự mẫn cán và tình yêu công việc của những viên chức mình quen biết. Đáng tiếc, sự chuyên nghiệp, tận tụy và “phông” văn hóa của đội ngũ cán bộ vẫn chỉ hạn chế ở những cá nhân riêng lẻ.
Thành công Phần Lan có được hôm nay trong việc chống tham nhũng là nhờ nước này đã xây dựng một chương trình, chiến lược bao quát và lâu dài với một hệ thống các giải pháp đồng bộ.
Tặng quà từ ý nghĩa tốt đẹp ban đầu đã biến thành sự đối đãi của mối quan hệ trên – dưới nhiều nơi công quyền. Nó thậm chí được coi như một phần “nghĩa vụ” của cấp dưới.
Cơ chế vận hành phi quy luật kết hợp với quyền lực khiến những người trong bộ máy, ở bất cứ vị trí nào cũng có cơ hội để giành giật, đánh quả. Cả một xã hội đứt gãy về đạo đức công vụ ít nhiều đều lấy tôn chỉ “không tiền thì cạp đất mà ăn” làm thước ngắm.
Thiếu một sự thấu hiểu, hòa đồng với người dân, không ít cán bộ trở thành một tầng lớp tách rời trong xã hội. Dần dần hình thành nên tầng lớp mà công chúng coi là đặc quyền, đặc lợi.
Những ngày đó, ông chủ tịch ngân hàng vẫn xuất hiện trước đám đông với thái độ ông đã dành cho tôi. “Tôi đố anh nói lại lần nữa”, ông chỉ tay vào mặt cán bộ khi bàn về số liệu cuối năm. Ông hất hàm “Sao mày ngu thế?” với một nữ trưởng ban trong một sự kiện của ngành.
Khoảng vài chục năm nay, động từ “chạy” ở nước ta có thêm một nghĩa mới. Khái niệm ấy ra đời rất tự nhiên từ thực tiễn cuộc sống và nghiễm nhiên tồn tại.