Thuyết tam quyền phân lập xuất hiện lần đầu tiên bởi nhà triết học vĩ đại của Hy Lạp Aristote. Theo Aristote, nhà nước quản lý xã hội bằng 3 phương pháp: lập pháp, hành pháp và phân xử.
Khái niệm “Nhà nước pháp quyền” đã được chính thức du nhập vào Việt Nam từ cuối năm 1991. Vậy Nhà nước pháp quyền là gì?
Ai cai trị nước Mỹ? Khái niệm tinh hoa quyền lực do Mills đề ra đã làm rung chuyển giới trí thức Mỹ và gây ra cuộc tranh luận suốt hơn nửa thế kỷ qua.
Triết lý chính trị và pháp lý của Georg W. F. Hegel được ông phác hoạ trong tác phẩm “Triết lý pháp quyền” (Die philosophiedes Rechts).
Triết lý dân chủ của Jean Jean Jacques Rousseau nhấn mạnh nguyên tắc cho rằng quyền tối thượng thuộc về người dân, rằng tất cả quyền lực khác đều phụ thuộc vào quyền tối thượng ấy.
Triết lý chính trị của Thomas Hobbes đặt trên nền tảng học thuyết khế ước xã hội (Social Contract theory), học thuyết nền tảng của các thể chế dân chủ hiện đại.
Niccolo Machiavelli đề xuất một học thuyết biện minh cho giới cai trị trong việc sử dụng mọi phương tiện cần thiết, công chính lẫn ám muội, để duy trì ổn định xã hội.
Theo Thomas Aquinas, Thượng Đế là nhà lập pháp tối thượng, đấng sáng tạo mọi quy luật. Bắt nguồn từ những quy luật gốc ấy, luật pháp của con người được hình hành.
Aristotle đi đến kết luận rằng một nhà nước lý tưởng phải có đa số dân thuộc tầng lớp trung lưu. Tầng lớp nghèo khổ chiếm đa số sẽ là một gánh nặng đối với vấn đề an ninh quốc gia
Plato chú tâm giải quyết một vấn đề được gọi là ‘sự bất công’ (injustice) và cuối cùng tìm đến giải pháp cho vấn đề: ‘công lý’ (justice).