“Thực học” là một phong trào tiền duy tân, tiền hiện đại hóa đóng góp lớn vào công cuộc khai hóa và duy tân đất nước tại Nhật Bản và Triều Tiên vào thế kỷ 19.
Là một trong những nhân vật nổi tiếng trong lịch sử Nhật Bản, Ieyasu là một chiến binh, chính khách và là người thành lập nên chính quyền Mạc phủ Tokugawa được trị vì bởi các shogun (Chinh di đại tướng quân).
Sự thành công của Minh Trị Duy tân còn do tính thực dụng của các nhà lãnh đạo trẻ, họ đã bỏ ngay những khởi đầu sai lầm, thử nghiệm các điều học hỏi mới…
Đối với Nhật Bản, cách ly khỏi Trung Quốc là một quyết định đau đớn, bởi hầu như tất cả những giá trị văn hóa của họ đều bắt nguồn từ Trung Quốc.
Nhà Nguyên nhiều lần gửi yêu sách đòi Nhật Bản phải triều cống nhưng Nhật Bản không chịu khuất phục. Quân Nguyên phối hợp quân với quân Cao Ly thành một đội quân liên hợp để vượt biển sang tấn công họ.
Fukuzawa Yukichi phê phán lối học “từ chương” và nhấn mạnh Nhật Bản phải xây dựng nền học vấn dựa trên “thực học”…
Khác với Việt Nam, văn hoá Trung Hoa được truyền sang Nhật Bản trong khoảng thế kỷ 6-7 chủ yếu theo ý nguyện của người Nhật.
Nguyễn Trường Tộ và Fukuzawa Yukichi có rất nhiều sự tương đồng về thời đại, về đất nước, về tình hình thế giới bởi cả hai sống cùng trong một giai đoạn lịch sử.
Từ thế kỷ 18, với sự ra đời của máy chạy bằng hơi nước, các nước Âu-Mỹ nhanh chóng trở nên hùng mạnh, đẩy Á Đông tới ngã rẽ lịch sử…
Khi văn minh Tùy Đường được coi là văn minh nhất ở Đông Á, thì Nhật Bản chủ trương học tập Trung Quốc để phát triển. Khi nhân thức văn minh phương Tây có sự tiến bộ vượt bậc thì họ học tập Âu-Mỹ để hiện đại hoá…