Việc xác lập đường biên giới Việt -Trung nói chung và phần tiếp giáp giữa Tây Bắc với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) nói riêng trong lịch sử cũng như hiện nay có những phức tạp và đặc thù riêng.
Kho tàng văn hiến Trung Quốc tính đến cuối đời Thanh chưa từng thể hiện sự xác nhận chủ quyền đối với các quần đảo trên biển Đông.
Ngài Thân Trọng Huề, nguyên là thượng thư Bộ Binh, đã viết “những hòn đảo này luôn luôn thuộc chủ quyền của nước An-Nam, việc này không có gì để bàn cãi cả”.
Các thư tịch cổ Việt Nam còn lại đến nay cho thấy các triều đại phong kiến Việt Nam đã đặc biệt chú trọng tới vùng biển.
Việc Trung Quốc xác định lại “đường cơ sở” ở Vịnh Bắc Bộ là một động thái rất đáng chú ý, thu hút sự quan tâm lớn của dư luận trong và ngoài khu vực.
Năm 1776, Lê Quý Đôn đã tranh thủ thời gian “đi dạo núi sông, hỏi di tích, xem xét lệ cũ, tìm kiếm nhân tài, tùy bút chép ra thành quyển gọi tên là Phủ biên tạp lục”
Do tính chất phức tạp của lịch sử nên cho đến nay vấn đề chủ quyền lãnh thổ ở Nam Bộ vẫn còn có những nhận thức chưa thật đầy đủ.
Gia Long là vị vua đầu tiên của vương triều Nguyễn – ngay khi lên ngôi, đã thể hiện một tầm nhìn xa đối với chủ quyền biển đảo – phần lãnh thổ không thể tách rời với đất liền của Việt Nam.
Một trong những bài học lớn ông cha để lại mà con cháu không chỉ phải nhớ mà cần thuộc làu, là mọi chiến thắng, vốn đều xuất phát từ sự đáp trả khi không còn lựa chọn nào khác, không bao giờ là sự tự hãnh…
“Thẩm quyền riêng biệt” này phải được các quốc gia ven biển ký kết UNCLOS tuân thủ, coi đây là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt quá trình thực hiện các mục tiêu trên biển.