NHẬT KÝ HÀNH TRÌNH – Ernesto Che Guevara

20 – Vượt sa mạc khô cằn

Vì chúng tôi đã mất chai đựng nước nên việc đi bộ ngang qua sa mạc trở nên tệ hại hơn nhiều. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn cứ ra đi không một chút sợ hãi, bỏ lại phía sau dãy hàng rào làm cột mốc của thị trấn Chuquicamata. Trong vài cây số đầu, trong tầm nhìn của cư dân thị trấn, chúng tôi đi với bước chân của những vận động viên thể thao. Nhưng sau đó, dãy Andes trơ trụi mênh mông, mặt trời như thiêu như đốt, chiếu những tia nắng khắc nghiệt lên đầu lên cổ và lên cả hai cái balô nặng trĩu đã kéo chúng tôi trở về thực tại. Chúng tôi không dám chắc rằng cuốc bộ vượt sa mạc có phải là một hành động anh hùng hay không, nhưng đã bắt đầu ngờ rằng đó là một quyết định ngu ngốc. Sau hai giờ đi bộ được khoảng 10 km, chúng tôi quyết định nghỉ dưới cái bóng của một tấm bảng hiệu chẳng biết có ý nghĩa gì, nhưng đó là bóng mát duy nhất giúp chúng tôi tránh được phần nào những tia nắng gay gắt. Chúng tôi ở đó cả ngày, dõi mắt tìm xem có chỗ nào có bóng mát hay không. Vào xế chiều, phần nước dự trữ đã hết sạch, và trong cơn khát cháy khô cổ họng, chúng tôi quay ngược trở lại đồn canh ở hàng cột mốc ranh giới của thị trấn, gục đầu thảm bại trước sa mạc mênh mông rực nắng. Chúng tôi tìm kiếm một nơi ẩn trú trong một căn phòng nhỏ nơi mà ánh lửa có thể duy trì hơi ấm, bất chấp giá lạnh bên ngoài và nghỉ đêm ở đó. Người gác đêm với lòng trắc ẩn kiểu Chilê đã chia sẻ cho chúng tôi phần ăn của ông, một phần ăn đạm bạc nhưng giàu lòng nhân ái, nhất là sau một ngày nhịn đói.

Sáng sớm hôm sau, một chiếc xe tải của công ty thuốc lá chạy ngang qua và chở chúng tôi đến gần nơi muốn đến; nhưng trong khi tiếp tục thẳng hướng đến cảng Tocopilla, chúng tôi lại nghĩ đến việc chuyển sang Ilave về phía bắc, vì vậy chiếc xe tải thả chúng tôi xuống ở ngã tư. Với tất cả nhiệt tình, chúng tôi bắt đầu đi bộ về phía căn nhà mà chúng tôi được cho biết là cách giao lộ khoảng 8 km, nhưng đi được nửa đường thì chúng tôi cảm thấy mệt và quyết định ngủ một chút. Chúng tôi treo tấm chăn giữa cây cột điện tín và một cột mốc rồi chui vào bên dưới – tắm phần thân trên theo kiểu Thổ Nhĩ Kỳ(1) và tắm nắng hai bàn chân. Hai ba giờ sau, khi mỗi người chúng tôi uống hết khoảng ba lít nước, một chiếc xe Ford nhỏ chạy ngang qua. Trên xe là ba công dân cao quý. Tất cả đều say mèm, luôn miệng hát vang những bài cuecas(1). Họ là những công nhân đang đình công của khu mỏ Magdalena, ăn mừng hơi sớm thắng lợi chính nghĩa của mình. Những công nhân này chở chúng tôi đến nhà ga địa phương. Tại đây chúng tôi gặp một nhóm người lao động đang luyện tập đá bóng chuẩn bị thi đấu. Alberto lôi đôi giày thể thao ra khỏi balô và bắt đầu biểu diễn. Kết quả thật là ngoạn mục. Chúng tôi được mời tham gia đội bóng đá vào Chủ Nhật tới để đổi lấy thức ăn, chỗ trọ và được đi miễn phí đến Iquique. Hai ngày sau là Chủ Nhật, đánh dấu bằng một chiến thắng huy hoàng của đội bóng chúng tôi và một bữa tiệc ngoài trời với thịt dê do Alberto nấu nướng, làm mọi người kinh ngạc với phong cách ẩm thực Argentina. Chúng tôi đã dành cả hai ngày đó để đến thăm những nhà máy tinh chế nitrat của khu vực. Các công ty khai thác mỏ đã chẳng gặp khó khăn gì khi khai thác quặng mỏ ở miền đất này của thế giới. Đơn giản chỉ việc cào lớp bề mặt có chứa quặng và vận chuyển đến những bể chứa khổng lồ, tại đây quặng được xử lý qua một quá trình không phức tạp lắm để chiết xuất nitrate, nitrate potassium và bùn. Tất nhiên người Đức được quyền khai thác trước tiên, nhưng rồi nhà máy của họ đã bị quốc hữu hóa và bây giờ phần lớn các nhà máy do người Anh làm chủ. Công nhân của hai mỏ lớn nhất, vì vấn đề sản xuất và lực lượng lao động, lúc này, đang tiến hành đình công. Vì vậy chúng tôi không đến thăm hai mỏ này, mà thăm La Victoria, một nhà máy khá lớn. Tại cổng nhà máy có một bảng đồng đánh dấu nơi Hector Supicci Sedes, tay đua xuất sắc người Uruguay tử nạn sau khi bị một xe đua khác tông ngay tại chỗ tiếp nhiên liệu. Một chiếc xe tải đã chở chúng tôi đi khắp vùng. Cuộn mình ấm áp trong đống rơm trên xe không mui, cuối cùng chúng tôi cũng đến được Iquique. Mặt trời đang mọc phía sau in bóng chúng tôi trên mặt nước xanh thẳm của biển cả lúc bình minh. Cảnh vật có vẻ như một cảnh trong truyện Ngàn lẻ một đêm. Như một tấm thảm bay sát mặt đất xuất hiện, chiếc xe tải lượn qua lượn lại trên những con đường dốc phía trên cảng, và khi đổ dốc, chúng tôi thấy cả một thành phố bừng tỉnh như chào đón chúng tôi.

Ở Iquique không có lấy một con thuyền nhỏ, vì vậy ở lại cảng cũng chẳng ích gì và chúng tôi quyết định quá giang chiếc xe tải đầu tiên đến Arica.

XEM TIẾP: 21 – Nơi tận cùng của Chilê

Tags: ,