Trên cái nền tảng Nho giáo, nội dung truyện Kiều còn thể hiện rõ nét tư tưởng Tam giáo đồng nguyên: Nho, Phật, Lão, một chủ trương rất sáng suốt và hòa bình của cha ông ta trong quá trình tiếp thu, chắc lọc tinh hoa văn hóa của phương Bắc.
Sự khám phá ra vô thức đã đặt nền móng cho phân tâm học. Sau đây chúng ta nhìn sơ lược qua một số chủ đề của phân tâm học trong một viễn cảnh của Duy thức học Phật giáo.
Người Phật tử nước ta nhiều khi kính lạy tượng Phật bằng đồng, bằng gỗ, cho đấy là Phật mà quên không thấy được vị Phật trong tâm mình, tức Phật tính.
Có thể nói thiền định là pháp môn căn bản của Phật giáo. Chính trong giáo pháp này con người đã tìm lại được con người đích thật của mình. Đức Phật nói, trong cái thân có mấy tấc này thôi mà ta có thể đi đến tận cùng thế giới.
Mục đích chủ yếu của Tâm lý học Phật giáo là giải đáp nguyên nhân khổ đau mà nhân loại phải tiếp nhận, và cách giải thoát sự thống khổ đó. Triết học và Tâm lý học Phật giáo đều có “Thủ hướng trị liệu”.
Tham lam, Sân hận (nóng giận), kiêu ngạo, ghen tị, lười biếng – đó là 5 tính xấu của con người. Mỗi người thường có đủ cả 5 tính này, tuy nhiên mức độ khác nhau.
Chủ nghĩa tư bản như một căn bệnh hiện đang lan ra toàn thế giới, mang theo ngọn gió toàn cầu hóa: “Chúng ta xây dựng một hệ thống mà không thể kiểm soát được. Nó thống trị ta, ta trở thành những nạn nhân và nô lệ của nó”.
Sân hận là một cách tự bảo vệ trái tim yếu đuối của mình. Cách này thì trước mắt cảm thấy mình được bảo vệ, nhưng lại mang đến nhiều phiền não theo sau, về lâu dài thì càng tổn hại cho bản thân.