Ta thường nói cái này đẹp, cái kia xấu; đọc bài văn khen hay, nhìn bức tranh khen khéo, nghe đàn mà cảm động, xúc cảnh mà hứng hoài. Bấy nhiêu thứ đều gợi ra trong tâm tình ta một cái cảm riêng, nhà tâm lý gọi là “mỹ cảm”.
Trong từng nền văn hóa, lúc nào cũng tồn tại một quan niệm cụ thể và nhất định về cái đẹp và một điều chắc chắn, không cái đẹp nào có thể sánh với cái đẹp tự nhiên và không bàn tay nào có thể sánh với thượng đế trong việc tạo ra cái đẹp hoàn mỹ.
“Đẹp và buồn” là tên cuốn tiểu thuyết cuối cùng mà Yasunari Kawabata đã viết, dường như đó cũng là quan niệm thẩm mỹ và diện mạo văn chương ông.
Mỗi thời đại, nơi chốn, cộng đồng, hoàn cảnh cụ thể nào đó, sở hữu những khái niệm nghệ thuật khác nhau. Và chính những khái niệm nghệ thuật khác nhau đó, sẽ tổ chức các thực hành nghệ thuật khác nhau của mỗi thời đại, nơi chốn, cộng đồng và hoàn cảnh khác nhau.
Không gian hai chiều đã từng một thời độc tôn trong thế giới mỹ thuật cổ đại và gắn liền với những giá trị nhân văn sâu xa từ trong tiềm thức con người.
Trong thực thể đẹp nghệ thuật dường như có tất cả mà cũng như không có riêng về một mặt nào của đời thực: quan hệ kinh tế – xã hội, chính trị, triết học, văn hóa, đạo đức, khoa học, nhân cách, lối sống…
Sự mù quáng của các giám khảo những cuộc thi hoa hậu lớn bé đang tạo ra một vẻ đẹp giả tạo, một biểu tượng giả về vẻ đẹp Việt. Họ đang áp đặt những tiêu chuẩn vẻ đẹp Âu – Mỹ vào người Việt.
Thẩm mỹ trực tiếp thúc đẩy tâm lý, làm tăng năng suất lao động, nhưng nó còn tham gia nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, vai trò chủ yếu của nó vẫn là làm giàu có cho đời sống tinh thần của con người.
Hạt nhân của hệ thống mỹ học Phật giáo là thẩm mỹ của tư tưởng nhân đạo hiện thực, nhân văn. Tất cả đó đều từ con người, vì con người và về với con người.
Phạm trù cái đẹp luôn gây mâu thuẫn và tranh cãi, lịch sử mỹ học cũng có rất nhiều đáp án cho câu hỏi: “đẹp là gì?”, “thế nào là đẹp?”.