Phạm Phú Thứ (1821 – 1883), một trong những người tiên phong cải cách đã bất thành trước sức ỳ của thể chế chính trị nhà Nguyễn nửa cuối thế kỷ 19.
Khải Định không ăn nằm với bất kỳ bà vợ nào. Ông đã nuôi Nguyễn Đắc Vọng làm thị vệ và thường ôm ông Vọng để ngủ. Vua còn nói với các quan: “Nội cung của Trẫm là một cái chùa…”.
Vua chúa Việt xưa có quyền lực tuyệt đối nhưng các vua anh minh khi làm việc đụng chạm lợi ích dân chúng thường lắng nghe và đặt lợi ích dân chúng lên trên.
Ít ai biết vài chục năm sau trạn Rạch Gầm – Xoài Mút lại có trận thủy chiến ác liệt không kém, và nhờ chiến thắng đó mà miền Nam được toàn vẹn đến ngày nay. Đó chính là trận đại chiến Vàm Nao.
“Khi trở về Việt Nam lên ngôi Hoàng đế, tôi sẽ chẳng làm gì cả, mà chỉ hưởng lạc những thú vui trần thế”. Đó là một trong những tuyên bố của Thái tử Vĩnh Thụy khi rời Pháp để về tiếp tục “làm vua” một nước.
Dưới thời Tự Đức, nạn hút thuốc phiện khá phổ biến trong quan binh quân đội. Những kẻ phạm tội đều bị vua xử nghiêm. Đặc biệt, việc trị tội thuốc phiện gần như không có vùng cấm.
Chiếc tàu thuỷ kiểu phương Tây được tự chế tạo lần đầu vào thời Minh Mạng. Đây không chỉ là một thành công về kỹ thuật mà còn thể hiện quyết tâm không lệ thuộc vào kỹ thuật của nước ngoài của nhà vua.
Người Việt Nam đầu tiên sang Mỹ là ông Trần Trọng Khiêm, với đầy ắp những thăng trầm nơi đất khách và ý chí kiên cường khi về nước khai hoang lập ấp…
Nam Kỳ tiến thịt cá sấu là thứ vua rất ưa. Một vài làng ở Huế tiến gạo hạt ngắn, trong và hơi dính, chỉ cấy riêng cho vua. Bắc Kỳ dùng ngựa trạm tiến vải đầu mùa.
Trong bối cảnh bị thực dân Pháp xâm lược, triều đình nhà Nguyễn phân hóa giữa đánh hay hòa, Đặng Huy Trứ chủ trương kháng chiến nhưng trước hết phải canh tân đất nước để có tiềm lực và sức mạnh.