Từ thân phận của kẻ đi ở, với tài năng, dũng khí và tấm lòng trung kiên, ông đã trở thành công thần “hai lần khai quốc” vì có công đánh giặc ngoại xâm và dẹp trừ loạn tặc, giữ vững vương triều nhà Lê.
Lý Thánh Tông và Lý Nhân Tông đã hiểu thấu, tin tưởng và trọng dụng Lý Đạo Thành. Đó là gặp gỡ may mắn của lịch sử, là duyên phận của nhà Lý, của dân tộc.
Trương Phu Duyệt và Đặng Ất không chỉ là hai nhà khoa bảng lừng danh đương thời, mà còn xứng đáng là những công thần tiết nghĩa triều Lê.
Trần Quốc Toản có năm sinh – năm mất như thế nào, cha mẹ là ai, hy sinh trong trận đánh nào… chưa thực sự rõ ràng. Có một số thuyết khác nhau nói về nhân vật lịch sử này.
Trí tuệ người Việt đã nhiều lần tỏa sáng dưới hình hài các sáng chế qua nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau.
Trạng Lường Lương Thế Vinh nổi tiếng với nhiều giai thoại cho thấy ông tài trí hơn người như câu đố cân voi, đo độ dày của một tờ giấy.
Một trong những nhân vật nổi tiếng về tài xử án trong sử Việt là quan Thượng thư bộ Hình Nhữ Đình Hiền, ông làm quan trải 5 triều vua thời kỳ vua Lê – chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, danh tiếng lẫy lừng một thời.
Với đức tính thông minh, hiếu học, người Việt sớm khẳng định được trí tuệ của mình trong buổi đầu lịch sử. Trong đó, nhiều người đã trở thành trạng nguyên nơi đất khách.
Chúa Trịnh dù không chính danh, nhưng toàn quyền định đoạt việc nước. Những bà phi trong phủ chúa vì thế cũng có những uy quyền đặc biệt. Một trong số đó có bà Hoa Dung, vợ chúa Trịnh Doanh
Lý Nhân Tông ở ngôi 55 năm, là vị vua có thời gian trị vì lâu nhất sử Việt. Thời kỳ này cũng đánh dấu giai đoạn thịnh trị nhất trong lịch sử nhà Lý, và là một trong những giai đoạn văn minh bậc nhất trong sử Việt.