NHẬT KÝ HÀNH TRÌNH – Ernesto Che Guevara

34 – Băng qua Peru

Cuộc hành trình của chúng tôi vẫn tiếp tục theo cùng một kiểu như cũ, thỉnh thoảng được ăn no khi gặp được một tấm lòng quảng đại. Tối hôm đó người ta nói với chúng tôi rằng có một vụ lở đất ở phía trước và xe không thể vượt qua được. Chúng tôi phải qua đêm trong một ngôi làng nhỏ tên là Anco.

Sáng sớm hôm sau mọi người lại lên đường, nhưng mới chạy được một chút thì xe đã đến chỗ đất lở và chúng tôi phải nghỉ cả một ngày ở đó, đói bụng và hiếu kỳ, quan sát công nhân cho nổ những khối đá khổng lồ nằm giữa đường. Cứ mỗi công nhân thì có không ít hơn năm giám sát hống hách. Họ quát tháo và cản trở công việc của những người cho nổ mìn, những người mà bản thân họ đã không phải là công nhân chuyên nghiệp. Chúng tôi cố dằn cơn đói bằng cách xuống bơi ở một dòng sông cuồn cuộn như thác, nhưng nước quá lạnh không thể tắm lâu được và cả hai đều không thể chống lại cái lạnh như đã nói trước đây. Cuối cùng, trước nỗi thảm hại của chúng tôi, một người đàn ông cho chúng tôi vài trái bắp và một người khác cho một ít tim bò và đồ lòng chưa nấu. Một phụ nữ cho chúng tôi mượn cái nồi và chúng tôi bắt đầu nấu bữa ăn. Nhưng vừa mới nửa chừng thì thợ nổ mìn đã thông đường và đoàn xe tải bắt đầu lăn bánh. Người đàn bà lấy lại cái nồi. Thế là chúng tôi đành phải cất mấy miếng thịt sống và ăn bắp chưa chín. Như để che phủ nỗi khốn cùng của chúng tôi, màn đêm buông xuống và một cơn mưa dông khủng khiếp đã biến con đường thành một dòng sông đầy bùn thật nguy hiểm. Mỗi lần chỉ có một xe tải được đi qua, vì vậy những xe ở gần chỗ đất lở được qua trước, tiếp theo là những xe ở bên phía chúng tôi. Xe của chúng tôi là một trong những xe đầu tiên của một hàng dài những xe tải, nhưng chiếc xe đầu tiên mất thăng bằng và đâm vào một chiếc xe máy kéo, thế là tất cả lại bị mắc kẹt. Cuối cùng một chiếc xe cần cẩu từ phía bên kia con dốc chạy xuống trục chiếc xe tải qua một bên đường, và đoàn xe lại tiếp tục lăn bánh. Xe chúng tôi chạy suốt đêm, từ những thung lũng đến những đồng cỏ Peru giá lạnh, nơi chúng tôi phải hứng chịu những cơn mưa đá. Alberto và tôi ngồi yên một chỗ, răng đánh bò cạp vì lạnh và chúng tôi phải co duỗi chân liên tục để khỏi bị chuột rút. Cơn đói như một con thú kỳ lạ, không ở yên một chỗ mà lại ở khắp cơ thể, khiến chúng tôi trở nên bồn chồn và khó chịu.

Chúng tôi đến Huancallo vào lúc bình minh và phải đi bộ 15 dãy phố từ chỗ xe tải thả chúng tôi xuống tại đồn biên phòng. Chúng tôi mua một ít bánh mì, pha trà thảo dược và bắt đầu mang tim và lòng bò ra nấu tiếp, nhưng chưa kịp cho thêm than vào ngọn lửa mới nhóm thì một chiếc xe tải hướng đến Oxapampa cho chúng tôi quá giang. Chúng tôi muốn đi Oxapampa vì mẹ của một người bạn Argentina của chúng tôi đang sống ở đó. Chúng tôi hy vọng bà sẽ giúp chúng tôi giải quyết cơn đói trong vài ngày và có lẽ sẽ cho chúng tôi vài đồng sol. Vì vậy chúng tôi rời khỏi Huancallo mà chưa được tham quan nơi đây do bị thúc đẩy bởi tiếng than khóc của hai cái bao tử trống rỗng. Đoạn đầu của con đường thật là tuyệt vời, đi qua một số thị trấn, nhưng đến sáu giờ tối thì xe bắt đầu đổ dốc xuống một con đường cực kỳ hẹp và nguy hiểm, chỉ vừa đủ cho một chiếc xe lọt qua. Thông thường thì người ta quy định chiều lưu thông vào những ngày cụ thể, nhưng vì những lý do không rõ mà luôn có những ngoại lệ vào những ngày này. Và xe tải nhường nhau để nhích từng chút qua bờ dốc cheo leo – một cảnh tượng chẳng yên tâm chút nào. Alberto và tôi nép mình trong một góc xe, sẵn sàng nhảy ra ngoài khi có dấu hiệu đầu tiên của tai nạn. Nhưng những người thổ dân chẳng hề sợ hãi. Nỗi sợ của chúng tôi là có căn cứ, bởi vì nhiều tai nạn đã xảy ra quanh chỗ núi non hiểm trở này. Bất cứ xe tải nào bị lệch ra khỏi đường sẽ cùng những hành khách của nó lao xuống vực sâu 200 mét, lao vào con sông đang sủi bọt bên dưới – và không hy vọng có ai sống sót. May mắn thay, lần này không có chuyện rủi ro xảy ra. Khoảng 10 giờ đêm, chúng tôi đến một ngôi làng mang tên La Merced, nằm trong một vùng đất thấp và có dáng vẻ của một ngôi làng trong rừng già nhiệt đới. Một tấm lòng nhân hậu đã nhường cho chúng tôi một cái giường để nghỉ qua đêm và một bữa ăn no. Bữa ăn được mang đến vào phút chót khi có một người đến xem chúng tôi có làm sao không, đúng vào lúc chúng tôi chưa kịp giấu một mớ vỏ cam dùng để làm dịu cơn đói.

Tại đồn biên phòng của thị trấn, chúng tôi được biết rằng không có xe nào dừng lại để trình giấy, và như thế rất khó để chúng tôi xin đi quá giang. Và chúng tôi cũng được nghe một vụ mưu sát mà thủ phạm bị nghi ngờ chính là con trai của nạn nhân và một người da ngăm đen, bạn của nạn nhân. Vụ mưu sát xảy ra một cách đầy bí ẩn vài ngày trước đó, và nghi can số một là anh con trai thổ dân. Viên trung sĩ cho chúng tôi xem tấm ảnh và nói, “Nhìn này các bác sĩ, hình ảnh điển hình của một tên sát nhân.” Chúng tôi gật đầu, nhưng khi rời khỏi trạm cảnh sát tôi hỏi Alberto, “Ai mới thực sự là kẻ sát nhân?” Và suy nghĩ của anh rất giống tôi rằng gã da ngăm đen mới đáng nghi hơn người thổ dân. Trong nhiều giờ liền chờ xe, chúng tôi làm bạn với một người nói rằng anh ta có thể thu xếp mọi thứ mà chúng tôi không phải tốn một đồng nào. Để minh chứng cho lời nói, hắn nói chuyện với một tài xế xe tải và người này đồng ý chở chúng tôi. Nhưng một lát sau chúng tôi mới biết là hắn đã dàn xếp với tài xế chở chúng tôi với giá 15 đồng sol mỗi người, tức là rẻ hơn giá thông thường năm đồng. Chúng tôi nài nỉ là chúng tôi hoàn toàn rỗng túi, thực sự là chỉ còn lại vài xu. Hắn hứa là sẽ trả món nợ tiền xe, và đây là những gì hắn đã làm: chở chúng tôi trở về trong đêm ngay sau khi đã đến nơi. Không đến nỗi tệ hại như con đường hôm trước, con đường lần này hẹp nhưng khá đẹp, lượn qua khu rừng già hoặc một đồn điền trái cây nhiệt đới: chuối, đu đủ và những loại trái cây khác. Con đường hết lên dốc rồi lại xuống đồi suốt tuyến đường đến Oxapampa, khoảng 1.000 mét cao hơn mặt biển, đó là nơi đến của chúng tôi và cũng là điểm cuối của con đường.

Cho đến lúc này chúng tôi vẫn đi cùng xe với gã da ngăm đen, nhân vật đã được nói đến trong vụ mưu sát. Tại một chặng dừng giữa đường, hắn mua cho chúng tôi một phần ăn và lên lớp về cà phê, đu đủ và nô lệ da đen mà ông nội của hắn là một trong số đó. Hắn nói một cách cởi mở về vấn đề này, nhưng nếu để ý, bạn có thể thấy sự tủi nhục trong giọng nói của hắn. Lúc này, tôi và Alberto đồng ý rằng hắn không có liên quan đến vụ mưu sát người bạn của hắn.

XEM TIẾP: 35 – Làm khách không mời mà đến…