Người ta vẫn thường cho rằng “tính dân tộc” và “tính nhân loại” là hai khái niệm đối lập nhau, mâu thuẫn với nhau, mặc dầu sự giao thoa giữa hai “đối cực” này vẫn diễn ra một cách tự nhiên, thoải mái trong văn học nghệ thuật, từ Đông sang Tây.
Giáo dục nghệ thuật mang trong nó nội hàm rất rộng như chính đặc điểm tồn tại của nội dung khái niệm nghệ thuật. Nghệ thuật sinh ra như một đòi hỏi tất yếu của xã hội, như một thể hiện, biểu hiện cần có của con người với thế giới chung quanh.
“Tôi sẽ chết, nếu ai đó cấm tôi viết! Tôi cũng sẽ chết, nếu ai đó bắt tôi viết!”. Cần đặt nội dung tự do sáng tạo nghệ thuật trong nội dung rộng lớn là tự do cho con người.
Nghệ thuật hiện đại đưa chúng ta vào cảnh ngộ khó xử, trước một số tác phẩm nghệ thuật kì dị, chúng ta cảm thấy kinh ngạc và hoang mang, chúng khác với bất kì thời đại nào trước đó…
Triết gia Pháp Jacques Maritain cho rằng, trong cõi “tiềm thức lý trí”, tính trực giác sáng tạo của nghệ thuật gia bắt đầu manh động, tâm linh của họ không còn bị cái thế giới ngoại tại khống chế…
Cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19, trường phái Lãng mạn nhanh chóng lan truyền khắp Âu – Mỹ và thử thách những tư tưởng chính thống đã ăn sâu trong thời kỳ Khai sáng.
Trong thực thể đẹp nghệ thuật dường như có tất cả mà cũng như không có riêng về một mặt nào của đời thực: quan hệ kinh tế – xã hội, chính trị, triết học, văn hóa, đạo đức, khoa học, nhân cách, lối sống…
Nghệ thuật là hòn đá mài các giác quan, thức nhọn con mắt, trí tuệ, cảm xúc. Nghệ thuật có chức năng giáo dục và hình thành ý thức hệ, vì không chỉ ý thức, ngay cả tiềm thức cũng thẩm thấu bầu không khí xã hội, thứ có thể được dịch sang nghệ thuật.
Thông qua nghệ thuật, con người có thể nhận biết được quá khứ đã qua, lý giải được cái hiện tại đang hình thành và đồng thời, có khả năng dự báo sự phát triển của xã hội trong tương lai.