Một vấn đề cần nhìn thẳng là văn học thời kỳ 1945-1975 đôi khi rơi vào sơ lược, công thức giáo điều trong xây dựng hình mẫu nhân vật người chiến sĩ.
Tự lực văn đoàn là tổ chức văn học đầu tiên của nước ta mang đầy đủ tính chất một hội đoàn sáng tác theo nghĩa hiện đại. Hội đoàn ấy bắt đầu bằng một tờ báo…
“Thép đã tôi thế đấy” – tác phẩm gối đầu giường của nhiều thế hệ thanh niên trên thế giới – là tấm gương phản chiếu cuộc đời nhà văn Nikolai Ostrovsky.
Một cuộc đời ngắn ngủi, liên tục đi du lịch, không một lần kết hôn, thực chất chẳng làm việc ở bất cứ đâu, toàn ngồi viết văn theo ý thích… Nikolai Gogol vẫn là một tên tuổi sáng chói trong làng văn học thế giới.
Về mặt nghệ thuật truyện ngắn của Chekhov có chiều sâu tâm lý rất lớn, lột tả tinh tế nội tâm các nhân vật đặc trưng của tầng lớp Nga vào thế kỷ 19 nhất là thành phần thị dân, trí thức trung lưu.
Ba bài thơ là kết tụ của những ngột ngạt, tàn tạ, thụ động, bế tắc cả cảnh lẫn tình. Với ba bài thơ thu, Nguyễn Khuyến là nhà thơ của những tang thương, tái tê đến giày vò, khắc khoải nỗi đau đời, đau thời.
Môi trường sông nước một mặt là đối tượng để ca dao Nam Bộ phản ánh, ca ngợi; mặt khác với tư cách biểu trưng – đó lại là phương tiện nghệ thuật để thể hiện nội dung…
Có thể một Nguyễn Tường Tam – nhà chính trị đã thất bại nhưng một Nhất Linh – nhà văn thì sống mãi trên văn đàn Việt Nam.
Đương thời, tác phẩm của Turgenev vừa được khen ngợi vừa bị phê phán kịch liệt, nhưng ông vẫn suốt đời tìm kiếm trong đó con đường dẫn nước Nga tới hạnh phúc và thịnh vượng.