Nguyễn Trường Tộ và Fukuzawa Yukichi có rất nhiều sự tương đồng về thời đại, về đất nước, về tình hình thế giới bởi cả hai sống cùng trong một giai đoạn lịch sử. Việc so sánh hai nhân vật lịch sử này có thể mang lại cho chúng ta nhiều điều thú vị.
Nhà Nguyên nhiều lần gửi yêu sách đòi Nhật Bản phải triều cống nhưng Nhật Bản không chịu khuất phục. Quân Nguyên phối hợp quân với quân Cao Ly thành một đội quân liên hợp để vượt biển sang tấn công họ.
“Nếu bạn tò mò tại sao người Nhật có thể xông pha giữa giới kinh doanh phương Tây dễ như lưỡi kiếm Samurai cắt ngang miếng bơ, câu trả lời không nằm trong xí nghiệp hay những máy móc tự động. Nó nằm trong Ngũ luân thư”.
Khác với Việt Nam, văn hoá Trung Hoa được truyền sang Nhật Bản trong khoảng thế kỷ VI-VII chủ yếu theo ý nguyện của người Nhật.
Than ôi! Trí thức trình độ dân nước ta xem với người phu xe Nhật Bản, chẳng dám chết thẹn lắm hay sao!
Trong cuộc chiến chống Nhật Bản xâm lược những năm 1590, Đô đốc Yi Sun-shin của Triều Tiên nổi lên như là một trong những vị đô đốc vĩ đại nhất trong lịch sử phương Đông.
Tâm tính và tinh thần cầu học của quốc gia sẽ đưa lại những ngã rẽ khác nhau, hoặc phú cường hoặc tụt hậu.
Fukuzawa Yukichi viết “Khuyến học” vào những năm 1872 – 1876, khi xã hội Nhật còn đang bưng bít và rối loạn, tham nhũng tràn lan, dân chúng u mê ngu dốt.
Thời kỳ Tokugawa (1600 – 1868) là giai đoạn phát triển cuối cùng và cao nhất của chế độ phong kiến Nhật Bản.
Thuyển đỉnh Đại Việt, lâu thuyền Trung Hoa, thuyền rùa Triều Tiên, thuyền ống tre Nhật Bản… là những kiểu chiến thuyền độc đáo từng xuất hiện trong lịch sử quân sự Đông Á.