Ý thức quốc gia – quốc dân đã giúp cho Phan Bội Châu quyết tâm xây dựng khối đoàn kết dân tộc để chống chính sách chia để trị của thực dân Pháp và khắc phục tư tưởng cục bộ của người Việt.
Lời thơ ngùn ngụt của cụ Phan đã lay gọi hàng ngàn thanh niên từ nông thôn đến thị thành vứt bỏ mộng công danh khoa bảng, bất chấp hiểm nguy lên đường Đông Du lo việc đánh Pháp cứu nước.
Nằm ở phường Trường An của Thành phố Huế, Khu lưu niệm danh nhân Phan Bội Châu là nơi cụ Phan Bội Châu (1867 – 1940), nhà yêu nước lỗi lạc của Việt Nam đã sống những năm tháng cuối đời.
“Lại cầu sao cho thăng quan tiến chức, trọn đời thảnh thơi. Đến sau trăm tuổi, được chết dưới cửa sổ, cái phúc dầy của các ngươi đã đầy đủ vậy. Các ngươi đem thứ hạnh phúc ấy mà cầu xin ở Phật. Trông mong ở Phật, nịnh hót ở Phật…”.
Được đúc từ thập niên 1970, phải đến năm 2012 tượng đài nhà yêu nước Phan Bội Châu ở Huế mới chính thức được khánh thành. Vì sao lại như vậy?
Cuộc đời Phan Bội Châu và văn chương Phan Bội Châu đã trở thành lịch sử, nhưng là một lịch sử vẫn còn đang sôi nổi tính thời sự.
“Giá như người làm tôi dân một nước, vừa dũng, vừa nghĩa, vừa khôn, thảy hết sức giữ nước, cũng in như con Vá giữ nhà thời từ xưa đến nay làm gì có vong quốc sử nữa ư?…”.
Than ôi! Trí thức trình độ dân nước ta xem với người phu xe Nhật Bản, chẳng dám chết thẹn lắm hay sao!