Chúng ta nhìn lại bối cảnh chung của cuộc chiến giữa Nguyễn Ánh và Tây Sơn, trong 25 năm, từ 1777 đến 1802, khi Gia Long thống nhất đất nước.
Chaigneau và Barizy – các sĩ quan người Pháp hỗ trợ Nguyễn Ánh từng trực tiếp giáp mặt thủy quân Tây Sơn đã phải thừa nhận sự tồn tại ngoài sức tưởng tượng các chiến hạm Tây Sơn trang bị tới 50-60 khẩu đại bác hạng nặng.
Theo một truyền thuyết, dù có huyệt phát đế vương nhưng vì bị Nguyễn Ánh dùng gián điệp xúi dại nên anh em Tây Sơn đào sông khiến khí mạch phát tán sự nghiệp ngắn ngủi…
Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa chứng tỏ tài cầm quân, khiển tướng của vua Quang Trung Nguyễn Huệ với những nghệ thuật chiến dịch được vận dụng linh hoạt và tài tình.
Vua Quang Trung rất coi trọng việc chọn đất cát tường để lập kinh đô mới nên đã nhiều lần tha thiết nhờ đến cụ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp là danh sĩ giỏi về dịch lý phong thủy đương thời tìm kiếm thế đất tốt tại Nghệ An.
Sự xuất hiện của Công giáo ở Việt Nam ngay từ buổi đầu đã là sự kiện tôn giáo đặc thù. Đó là việc truyền bá một tôn giáo hoàn toàn xa lạ với các tôn giáo truyền thống.
Về cuộc chiến với nhà Thanh của hoàng đế Quang Trung có một chi tiết trước đây chưa được đánh giá đúng mức: Đó là việc sử dụng cướp biển như một lực lượng chủ yếu trong quân đội Tây Sơn.
“Tôi xin khởi sự với các việc về vua trẻ Tây Sơn. Trước hết người ta đã bắt vua đó mục kích một cảnh tượng đau lòng. Hài cốt của cha mẹ vua chết đã 10, 12 năm nay, cùng hài cốt những người bà con gần của vua đều bị quật lên…”.
Trong đội quân của triều Tây Sơn, lực lượng tượng binh (voi chiến) đã có một vai trò cực kỳ to lớn mà trước đó chưa từng có và sau này thì cũng không thể có được.
Cuộc gặp gỡ của vua Chiêu Thống, Thái Đức và Nguyễn Huệ (vua Quang Trung sau này) đã diễn ra tại kinh thành Thăng Long một ngày mùa thu năm 1786.