⠀
Chủ nghĩa quốc tế y tế và sự phi thường của tinh thần Cộng sản kiểu Cuba
Sự hỗ trợ y tế của Cuba trong các cuộc khủng hoảng sức khỏe quốc tế là vô song so với các nước khác. Kể từ năm 2014, có 50.000 bác sĩ và y tá Cuba làm việc tại 60 nước đang phát triển. Di sản xuất sắc của Fidel Castro đã cho thấy cái mà chúng ta có thể đạt được khi đặt một giá trị rất cao lên mỗi mạng sống con người.
Nguồn: Cuban medical internationalism: Fidel Castro’s legacy lives on / Stephen Bartlett / Pambazuka News / 2017/01/12.
Biên dịch: Đoàn Hiểu Linh / Redsvn.net.
| Chủ nghĩa y tế quốc tế Cuba trong đại dịch COVID-19
Chính phủ Cuba đã cử đoàn bác sĩ gồm 52 người đến Italia, theo yêu cầu của chính quyền Bologna, khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh. Đoàn bác sĩ đến sân bay Malpensa, Milan, Italia vào ngày 22/3/2020. Đây là lần đầu tiên Cuba gửi đội ngũ y tế khẩn cấp đến Italia, một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới và có nền y học hiện đại. Các bác sĩ Cuba có nhiều kinh nghiệm đối phó với dịch bệnh truyền nhiễm. Họ là những người tiên phong trong chống dịch tả ở Haiti, Ebola ở châu Phi những năm 2010. Dù chịu sự cấm vận của Mỹ hơn nửa thế kỷ, Havana đã xây dựng được hệ thống chăm sóc sức khỏe mà nhiều nước trên thế giới phải thán phục. Họ có tỷ lệ bác sĩ trên đầu người cao nhất thế giới. Chính phủ Cuba thường xuyên cử các đoàn bác sĩ trợ giúp cho các nước nghèo mỗi khi có dịch bệnh. Trước Italia, Cuba đã cử các đoàn bác sĩ đến Venezuela, Jamaica, Brazil để hỗ trợ các nước này chiến đấu với sự lây lan của đại dịch COVID-19. Riêng tại Jamaica, Cuba đã cử đoàn bác sĩ gồm 140 người giúp nước này đối phó với dịch bệnh. Ngay cả khi đã điều động rất nhiều bác sĩ ra nước ngoài, Cuba vẫn có tỷ lệ bác sĩ trên đầu người cao nhất thế giới. Theo TRI THỨC TRỰC TUYẾN |
Nhiều người chưa bao giờ nghe về cách mà 38 chuyên gia y tế từ lữ đoàn Henry Reeve của Cuba trở về nhà vào dịp cuối năm 2016, ngày 19/12, sau hơn hai tháng điều trị không mệt mỏi cho các bệnh nhân Haiti. Họ được gửi đến để hỗ trợ các đội y tế thường trú tại Haiti của Cuba sau khi cơn bão Matthew bùng nổ.
Sau khi Chủ tịch Fidel Castro qua đời vào ngày 25/11/2016, khi 90 tuổi, giới truyền thông một chiều chạy theo doanh thu của phương Tây chỉ chăm chăm đưa tin về Fidel như là lãnh đạo của một “thể chế độc tài”. Tuy nhiên, với những ai có quan điểm khách quan, sự ra đi của Fidel Castro là một thời điểm để nhìn nhận lại chiến thắng từ 56 năm qua của cách mạng Cuba, cuộc cách mạng mà nhiều người trên thế giới rất biết ơn và nợ nó cuộc đời của họ.
Các báo cáo từ Haiti, Chernobyl, Tây Phi và nhiều nơi khác gợi nhớ lại những đóng góp đặc biệt của “chủ nghĩa quốc tế y tế” Cuba, theo cách gọi của một số người. Theo nghiên cứu của tác giả người Canada John Kirk trong cuốn sách “Chủ nghĩa quốc tế y tế Cuba đã cứu sống hàng triệu cuộc đời”, có khoảng 50.000 bác sĩ và y tá Cuba làm việc tại 60 nước đang phát triển vào năm 2014. Nhưng tinh thần đoàn kết vô song này hiếm khi được ghi nhận trên truyền thông phương Tây.
“Lạy Chúa, Cuba đã làm được rất nhiều cho Haiti!”, lời Ivon Rebelisa, một người Haiti 46 tuổi đến từ Semillera, Artibonite, đang làm việc theo ngày cho một nông trại tại Cộng hòa Dominican. “Một số người hàng xóm của tôi được các bác sĩ Cuba ở thành phố Gonaive chữa khỏi bệnh dịch tả. Những người khác như em họ tôi và vợ không được đưa tới phòng khám Cuba đúng lúc đều đã chết. Những người Cuba đã dạy chúng tôi cách tránh bệnh truyền nhiễm, thường xuyên rửa tay, đun sôi hoặc lọc nước, không ăn thức ăn lề đường chưa được hâm lại đủ nóng”, Ivon Rebelisa nói.
Năm 1999, Cuba đã sáng lập Trường Y khoa Mỹ Latin (ELAM) và trao tặng 10.000 học bổng cho các sinh viên ở những nước đang có các đội y tế Cuba hỗ trợ hệ thống y tế địa phương… “Ý tưởng đằng sau ELAM là để cho các cử nhân sau này có thể thay thế bác sĩ Cuba ở nước họ”, theo tổ chức phi lợi nhuận xúc tiến chương trình sức khỏe công Cuba, MEDICC.
Với 19.550 sinh viên đến từ 110 quốc gia, hiện tại ELAM là một trong những trường y lớn nhất thế giới. Tất cả sinh viên đều nhận học bổng toàn phần. Phạm vi hoạt động của ELAM gồm cả nước Mỹ, dù học viên chủ yếu là những người trẻ khát khao trở thành bác sĩ đến từ các nước “thế giới thứ ba”. Có hơn 100 sinh viên Mỹ học miễn phí ở ELAM, đổi lại là một lời hứa không bị ràng buộc về việc họ sẽ phục vụ hai năm trong những cộng đồng nghèo sau khi về nước.
Các bác sĩ Cuba và cử nhân ELAM nổi tiếng về kinh nghiệm hiện trường và các chuẩn mực y khoa phòng ngừa. Cuba Health Reports dẫn lời Stephanie Voyard, sinh viên năm thứ 5 người Haiti cho biết, cô thích phương pháp dạy của Cuba. “Từ năm đầu, chúng tôi đã có lớp về y khoa cộng đồng giúp chúng tôi làm quen với dân chúng, nơi chúng tôi sẽ học cùng các bác sĩ gia đình. Sang năm thứ hai, chúng tôi làm việc cùng các bác sĩ đa khoa và tại các bệnh viện vào năm thứ ba. Trước khi nhận bằng cử nhân, chúng tôi đã được học để có kinh nghiệm”, Stephanie nói.
Do Haiti nổi tiếng về sự thiếu thốn dịch vụ y tế, chỉ số sức khỏe thấp, đói nghèo, và sự gần gũi về địa lý của hai nước mà Cuba bắt đầu gửi nhân sự y tế đến Haiti từ năm 1998. Theo một bài thuyết trình tại một hội nghị của trung tâm Washington đại học California sau trận động đất kinh hoàng tháng 1/2010, đã có 6.000 nhân sự y tế Cuba điều trị trên 3 triệu người Haiti. Khoảng 400 bác sĩ Cuba đã phục vụ liên tục ở Haiti từ năm 1998. Người thuyết trình hội nghị, đại sứ Cuba Jorge Bolaños, cho biết: “Trong 72 giờ đầu tiên sau trận động đất, nhân sự y tế Cuba là một trong những sự phản ứng đầu tiên. Người Cuba đã chữa trị nhiều bệnh nhân hơn bất kỳ đội y tế nước ngoài nào khác”.
Trên thực tế, trong 6 tháng sau trận động đất, đội y tế Cuba đã thực hiện hơn 341.000 lượt khám, 8.700 cuộc phẫu thuật, tiêm 110.000 mũi vaccine, và nhiều hình thức chăm sóc sức khỏe khác cho hàng trăm ngàn bệnh nhân. Ngoài ra, theo Gail Reed, giám đốc quốc tế của MEDICC, có khoảng 550 người Haiti tốt nghiệp ELAM và gần 300 bác sĩ Haiti có mặt tại đất nước này vào thời điểm diễn ra động đất đã được đào tạo theo diện học bổng toàn phần tại Cuba, một khía cạnh khác của chủ nghĩa quốc tế y tế của Cuba.
10 tháng sau trận động đất tàn khốc năm 2010, các bác sĩ Cuba ở Mirebalais, Central Plateau đã lần đầu tiên xác định dịch tả tràn vào Haiti. 13 tháng sau trận dịch, sứ mệnh Cuba ở Mirebalais đã điều trị hơn 76.000 ca bị tả, tỉ lệ chết chỉ có 272 ca. Sau 6 năm kể từ trận dịch, ước tính tỉ lệ được các bác sĩ Cuba đăng ký điều trị trên toàn Haiti là 40% trên 1 triệu ca. Con số tử vong chính thức cho tới nay là gần 10.000, một con số tăng nhanh do một tỉ lệ số ca bị tả đang gia tăng sau sự tàn phá của bão Matthew và các trận lụt tiếp đó.
Hóa ra nguyên nhân của dịch tả là do sông Artibonite vô tình bị nhiễm bẩn từ nước thải chưa qua xử lý của một trại lính người Nepal thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc tại Haiti (Minustah). Họ là những trường hợp bị tả đầu tiên được ghi nhận trong lịch sử Haiti. Ngay lập tức chính phủ Cuba đã gửi nhân sự y tế và các bác sĩ bổ sung cho Haiti để ngăn cản dòng lũ dịch bệnh, với trọng tâm là giáo dục và phòng ngừa bằng cách làm sạch nguồn nước. Gần đây, sau nhiều năm chối bỏ trách nhiệm pháp lý, cuối cùng Liên Hiệp Quốc đã thừa nhận trách nhiệm đem dịch tả vào Haiti, và đang chịu sức ép chi trả tiền bồi thường từ các phong trào xã hội của người Haiti và quốc tế.
Sự hỗ trợ y tế của Cuba trong các khủng hoảng sức khỏe quốc tế là không có bất cứ quốc gia nào sánh bằng, đặc biệt là sự chăm sóc mà họ đem lại cho các nước thiếu thốn về mặt y tế. Lời đề nghị hào phóng của người Cuba mà Fidel Castro công bố về việc sẽ gửi lữ đoàn Henry Reeves với một số lượng lớn các chuyên gia sức khỏe Cuba tới New Orleans, Mỹ, sau cơn bão Katrina hồi năm 2005 có số phận khá ngắn ngủi trên truyền thông (lời đề nghị trên đã bị chính quyền Bush từ chối). Henry Reeves cũng là lữ đoàn trở về từ Haiti ngày 19/12/2016. Tên lữ đoàn được đặt theo tên một chiến sĩ cách mạng quốc tế sinh ra ở Brooklyn, New York, người đã chiến đấu trong cuộc cách mạng Cuba.
Lữ đoàn Henry Reeves bao gồm 1.500 chuyên gia sức khỏe Cuba được đào tạo về y tế chuyên về thảm họa và ngăn chặn bệnh truyền nhiễm. Có 40 năm kinh nghiệm hỗ trợ y tế, đội tình nguyện này được trang bị các loại thuốc và thiết bị cần thiết. Henry Reeve chính là lữ đoàn được triển khai tại Haiti sau vụ động đất hồi tháng 10/2014, cũng là đội y tế lớn nhất trên đất Tây Phi chiến đấu với bệnh Ebola. Cuba đã gửi 146 bác sĩ và y tá được đào tạo đặc biệt tới các nước Tây Phi bị ảnh hưởng bởi Ebola, là đội quốc tế lớn nhất dám đặt người của mình ở giữa trận dịch chết người.
Tháng 10/2014, Cuba tổ chức một hội nghị quốc tế lớn về phòng ngừa dịch Ebola tại châu Mỹ với sự tham gia của 32 nước, trong đó có Mỹ. Một thành tích phi thường khác là việc Cuba đã điều trị cho 21.874 nạn nhân phóng xạ sau thảm họa hạt nhân ở Chernobyl, Ukraina hồi thập niên 1990.
Trong khi truyền thông phương Tây đã phớt lờ những câu chuyện về chủ nghĩa quốc tế y tế Cuba do Fidel Castro dẫn dắt, phần lớn thế giới đều công nhận thành tựu của Cuba hoàn toàn vượt trội về mặt địa chính trị. Nó chứng tỏ cái mà chúng ta có thể đạt được khi đặt một giá trị rất cao lên mạng sống mỗi con người. Giờ đây, với sự ra đi của Fidel, liệu nhân loại có tiếp tục nỗ lực theo đuổi tấm gương vô cùng dũng cảm mà cách mạng Cuba đã chứng minh?
ĐOÀN HIỂU LINH / REDSVN.NET
