⠀
Tổ quốc bắt đầu từ đâu?
M.L. Matusovski là một nhà thơ Nga Xô Viết. Ông sinh năm 1915 và đã đoạt Giải thưởng quốc gia Liên Xô năm 1977. Bài thơ Tổ quốc bắt đầu từ đâu? (С чего начинается Родина) là một trong nhiều bài thơ đáng nhớ của ông.
Tổ quốc bắt đầu từ đâu?
Từ bức tranh ta được xem ngày nhỏ
Từ những người bạn tốt vẫn cùng ta
Thường đi học và chơi chung một phố
Cũng có thể Tổ quốc được bắt đầu
Từ bài hát mẹ ta ru âu yếm
Từ những cái ta quyết giữ vẹn tròn
Cả trong giờ khó khăn nguy hiểm
Tổ quốc bắt đầu từ đâu?
Từ chiếc ghế ta vẫn ngồi trước ngõ
Từ cây phong đơn độc giữa cánh đồng
Khẽ chao nhẹ những lần có gió
Cũng có thể Tổ quốc được bắt đầu
Từ bài hát đầu xuân con sáo hát
Từ con đường ven xóm nhỏ quanh co
Và biến mất trong sương chiều xanh nhạt.
Tổ quốc bắt đầu từ đâu?
Từ ánh đèn nhà ai đang run rẩy
Từ chiếc mũ bố ta đội ngày xưa
Mà chợt trong hòm ta lại thấy
Cũng có thể Tổ quốc được bắt đầu
Từ tiếng gõ của con tàu mệt mỏi
Từ lời thề mà thời trẻ, yêu nhau
Ta giữ kín trong tim, không dám nói.
Tổ quốc bắt đầu từ đâu?
Bài thơ này đã được phổ nhạc và nổi tiếng không kém các ca khúc mang những tên gọi khác nhau như Chiều Mátxcơva, Cuộc sống ơi ta mến yêu người, Triệu bông hồng, Đôi bờ, Đàn sếu… Những ca khúc này từng được nhiều thanh niên Việt Nam yêu mến và say sưa hát trong những năm 60, 70, 80 của thế kỷ trước.
Bài thơ có một cái tứ thật giản dị và có thể coi đây là một phát hiện độc đáo của riêng tác giả: Tổ quốc bắt đầu từ những gì nhỏ bé, gần gũi và có ý nghĩa nhất. Có thể là một bức tranh, một người bạn tốt, một lời ru của mẹ. Có thể là một chiếc ghế ta ngồi, một cây phong non đơn độc đang chao nghiêng trước gió, một mùa xuân với con sáo hót, một con đường mất hút trong sương chiều… Và cũng có thể là:
Từ những cái ta quyết giữ vẹn tròn
Cả trong giờ khó khăn nguy hiểm
Và có thể là những gì thật thầm kín thiêng liêng:
Từ lời thề mà thời trẻ, yêu nhau
Ta giữ kín trong tim, không dám nói
Tác giả đặt ra một câu hỏi đến cháy lòng: Tổ quốc bắt đầu từ đâu? Và rồi tự trả lời bằng những hình tượng thơ có xuất phát từ cuộc sống mà ai ai cũng thấy, ai ai cũng biết. Rồi bài thơ lại mở ở câu cuối (cũng là một câu hỏi): Tổ quốc bắt đầu từ đâu? Và để người đọc tự trả lời.
S.T
Tags: Văn học, Âm nhạc, Văn hóa Nga, Liên Xô