Diễn biến tinh vi của tham nhũng là từ tham nhũng kinh tế dẫn đến tham nhũng trong chính trị, trong quyền lực. Tham nhũng không trừ một ai, hễ có chức quyền dù nhỏ to đều có thể tham nhũng.
Hai vị Chủ tịch Hà Nội gần đây đều vướng vào vòng lao lý. Ông Nguyễn Đức Chung vi phạm khi ông đang đương chức. Còn ông Chu Ngọc Anh bị bắt vì những vi phạm từ thời làm Bộ trưởng.
Trong kết cục đau lòng này, tôi nghĩ không phải quản lý yếu kém, không phải do chuyên môn non yếu, cũng không phải do một lúc xao lòng nào đó, mà do động cơ muốn vinh thân, do không tu dưỡng…
Một xã hội ưa chuộng các cá nhân có địa vị sẽ vô thức bài xích những người có ít quyền hơn, cho dù là quyền lực kinh tế hay hành chính.
Chúng ta đánh giá con người qua bằng cấp của họ, từ đó dẫn đến loạn việc học, loạn bằng cấp, việc học thật thi thật chưa được thực hiện nghiêm túc.
“…Tự hào với những công trình và doanh nghiệp tầm cỡ thế giới, nhưng xấu hổ vì tham nhũng vẫn dai dẳng ở thượng tầng”. Người bạn Hàn Quốc chia sẻ khi chúng tôi đứng dưới chân tháp Lotte tại Seoul.
Chuyện cấp dưới không dám có ý kiến khác với cấp trên khá phổ biến ở một quốc gia bị ảnh hưởng mạnh bởi đạo Khổng như Việt Nam. Khoảng cách quyền lực gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn mọi người nghĩ.
Bằng thủ đoạn, bằng sự lừa lọc, họ chỉ biết làm giàu cho mình mà không nghĩ đến cái chung, thậm chí không nghĩ cho cả những người giúp và đồng hành cùng họ.
Chưa có khảo sát cho rằng hình phạt hình sự nặng là đồng nghĩa tội phạm giảm. Thực tế cho thấy sự vi phạm ngày càng tinh vi hơn, nảy sinh việc bao che, lẩn tránh trừng phạt…
Tăng trưởng nhưng không chú trọng đến tính bền vững của môi trường sống và tính minh bạch, giải trình của hệ thống đã dẫn đến những hệ lụy về tham nhũng, thất thoát, tổn hại môi trường và phân hóa giàu nghèo.