Đâu rồi, văn học nghệ thuật thuần Việt dành cho trẻ em?

Cứ đà này, đến thế hệ sau người Việt Nam sẽ dễ biến thành người nước ngoài… Bởi đơn giản là hiện nay trẻ em đang bị tiêm nhiễm thứ văn hóa lai căng xa lạ chứ không được bồi bổ dưỡng chất văn hóa thuần Việt.

Đâu rồi, văn học nghệ thuật thuần Việt dành cho trẻ em?

Ngày nay, không cần phải là các bậc cha mẹ cũng thấy một hiện trạng rất đáng quan ngại này: Ở bậc tuổi tiểu học và trung học cơ sở, các cháu thường đọc truyện tranh Nhật Bản hoặc truyện kiếm hiệp. Ở bậc tuổi trung học phổ thông và trên nữa các em thường xem phim diễm tình hoặc phim hành động Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ… Rất hiếm khi thấy các cháu, các em đọc sách truyện Việt Nam, xem phim trẻ em Việt Nam lại càng ít… Cứ đà này, đến thế hệ sau người Việt Nam sẽ dễ biến thành người nước ngoài… Bởi đơn giản là hiện nay trẻ em đang bị tiêm nhiễm thứ văn hóa lai căng xa lạ chứ không được bồi bổ dưỡng chất văn hóa thuần Việt.

Không cần nói nhiều, cứ nhìn lên màn hình ti vi, nhất là các dịp lễ hội có trẻ em tham gia, hoặc là các em hát bài người lớn, hoặc là hát bài tiếng Anh, rất ít khi nghe được bài hát Việt đúng chất trẻ em.

Nguyên nhân thì dễ thấy: Văn học nghệ thuật của chúng ta hôm nay ít chú ý, thiếu quan tâm, do vậy các tác phẩm không hấp dẫn trẻ em.

Trong quá khứ chúng ta có hẳn một đội ngũ hùng hậu các nhà văn cách mạng tên tuổi viết cho trẻ em: Nguyễn Huy Tưởng, Tô Hoài, Nguyễn Tuân, Nguyên Hồng, Nguyễn Xuân Xanh, Huyền Kiêu…Tiếp đến là: Võ Quảng, Phạm Hổ, Đoàn Giỏi, Trần Thanh Địch, Vũ Tú Nam, Nguyễn Kiên, Đào Vũ, Hà Ân, Hải Hồ, Văn Linh, Xuân Sách, Duy Khán…Xuân Quỳnh, Trần Hoài Dương, Văn Hồng, Quang Huy, Định Hải, Phan Thị Thanh Nhàn, Phong Thu, Lê Phương Liên… Và thế hệ tác giả có quyển sách đầu viết cho trẻ em cách nay khoảng trên dưới ba mươi năm: Nguyễn Hoàng Sơn, Dương Thuấn, Phùng Ngọc Hùng, Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Ngọc Ký, Lê Cảnh Nhạc, Đặng Hấn, Lý Lan…

Những năm đầu thế kỷ XXI, vẫn có những tác giả tâm huyết và có những thành công với đề tài này, nhưng không thể nói văn học Việt Nam có cả một đội ngũ tác giả viết cho trẻ em! Có lẽ không ngẫu nhiên có hiện tượng này: Nhiều tác giả là trẻ em tự viết sách cho các em đọc. Một lý do: Người lớn không viết, hoặc viết ít, hoặc viết không trúng đối tượng, tâm lý trẻ thơ?

Thế hệ bạn đọc thời chống Mỹ và trước Đổi mới thường say mê với các truyện cổ tích Việt Nam và thế giới, tìm đọc sách của Tô Hoài (Dế mèn phiêu lưu ký, Đảo hoang, Nhà Chử…); Nguyễn Huy Tưởng (Tìm mẹ, Lá cờ thêu sáu chữ vàng…); Nguyễn Đình Thi (Cái Tết của mèo con…); Đoàn Giỏi (Đất rừng phương Nam…); Xuân Sách (Đội du kích thiếu niên Đình Bảng…)… truyện lịch sử của Hà Ân, truyện thiên nhiên loài vật của Võ Quảng, Nguyễn Kiên,…rồi thơ Phạm Hổ, Định Hải, Trần Đăng Khoa… Đó là những tác phẩm xứng đáng là món ăn tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ lớn lên hướng về cái đẹp, cái thiện, cái nhân văn, nhân ái… Thời ấy con người ta sống nghèo về vật chất nhưng trong sáng, lành mạnh về tinh thần, một phần là nhờ ở những trang sách đẹp!

Còn hôm nay, ra hiệu sách, nhìn vào quầy sách văn học sẽ thấy hầu hết là sách dịch, rất ít hoặc không có sách cho trẻ em. Tìm vào sách giáo dục sẽ bị hoa mắt bởi tên các đầu sách tham khảo với các tên như: Sách học tốt môn Văn, Để học tốt môn Văn… rất khó tìm ra một tác phẩm văn học đích thực cho trẻ em. Cũng dễ hiểu, người ta chỉ bán những sách bán được!

Không thể mãi một tình trạng trẻ em Việt Nam đang dần trở thành một công dân văn hóa nước ngoài. Chúng ta đồng lòng kiến nghị:

Một là, Nhà nước cần có chiến lược dài hạn về chương trình phát triển văn học nghệ thuật dành cho trẻ em (ví như đào tạo tài năng, mở các chuyên ngành ở bậc đại học…). Hiện tại cần có chính sách đãi ngộ, đầu tư, tài trợ cho mảng văn học nghệ thuật dành cho trẻ em.

Hai là, cần có cơ chế xã hội hóa rộng rãi để mọi người cùng tham gia, bởi vì ai cũng có một thời tuổi thơ và có con cháu trẻ thơ.

Ba là, thắt chặt khâu quản lý văn hóa. Tại sao hiện nay truyền hình chiếu phim nước ngoài quá nhiều mà hầu như không có phim trẻ em Việt Nam (có một lý do quảng cáo…!).

Lời Bác Hồ dạy phải là kim chỉ nam cho mọi hành động: “Vì lợi ích mười năm trồng cây; Vì lợi ích trăm năm trồng người”. Rất mong được nhiều người lưu tâm!

Theo NGUYÊN THANH / QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN

Tags: , , ,