⠀
Chuyện về nghề thầy bói ở Sài Gòn trước 1975
Trước năm 1975 đội ngũ thầy bói hành nghề ở Sài Gòn rất đông đảo. Từ thầy bói gốc me, góc chợ, lăng, miếu, đình, chùa, khách sạn… cho tới thầy bói cao cấp được sự tín nhiệm của chính khách, nguyên thủ quốc gia lúc bấy giờ mà lời phán ra có tầm ảnh hưởng rất lớn.
Thầy bói hành nghề ở lăng Ông Bà Chiểu, Sài Gòn năm 1969-1970. Ảnh: David Staszak.
Thầy bói bình dân
Những “ông thầy, bà thầy” là tên gọi ám chỉ những thầy bói bình dân, hàng nghề ở vỉa hè, góc đường, góc chợ, lăng, miếu, đình, chùa và cả trong các khách sạn lớn. Họ hành nghề rất đơn giản, một manh chiếu con trải ra chiếm chỗ thuận tiện, trên đặt một cái mu rùa, mấy đồng tiền xu gieo quẻ, một bộ bài Tây 52 lá, xâu chân gà luộc phơi khô, mấy quyển sách tử vi, bói toán úa vàng, nhàu nát.
Phục trang của thầy bói gần giống nhau, áo dài khăn đóng, kính đen do mù thật hoặc mù giả có trời mới biết. Một vài thầy chơi xì-ting mặc bộ đồ bà ba tгắng tóc búi củ tỏi hay cắt tóc ngắn đội nón nĩ cho nó lạ. Lại có thầy ra vẻ hiện đại, lịch sự mặc áo bỏ thùng, thắt cà-vạt, hoặc quái hơn mặc com-lê tông chõi chơi cặp kính tгắng gọng vàng ra vẻ thầy bói trí thức với cái cặp táp da đen cáu bẩn đựng sách bói toán căng phồng lúc nào cũng kè kè bên cạnh.
Nơi nổi tiếng để thầy bói dạng này hành nghề là Lăng Ông-Bà Chiểu Gia Định (Giờ là quận Bình Thạnh). Lăng Ông tức là lăng thờ đức tả Quân Lê Văn Duyệt một vị tướng thời vua Gia Long triều Nguyễn. Do huyền thoại đồn đại đức tả Quân Lê Văn Duyệt rất linh thiêng nên lăng thờ ngày thường đã đông khách thập phương đến viếng, lễ bái, cầu xin mọi chuyện trên đời. Vào các ngày rằm, lễ, Tết khách càng đông, đủ mọi thành phần xã hội.
Sau khi vào lăng Ông lễ bái, xin xăm người nào cũng ra nhờ thầy bói giải xăm và luôn tiện nhờ bói cho một quẻ hung kiết, tình duyên, gia đạo, làm ăn, tiền hậu vận. Thanh niên nam nữ thì ngoài tình duyên là chuyện học hành, thi cử. Ngày đó những thầy bói hành nghề trong chu vi lăng phải đóng thuế môn bài, có chỗ ngồi nhất định, được kê bàn làm việc, trong pɦạm vi chỗ ngồi có che bạt phòng lúc mưa nắng hẳn hoi.
Bên hông lăng là con đường nhỏ mang tên Trịnh Hoài Đức, rợp mát bóng me, đây là chỗ hành nghề của trên 20 thầy bói không đóng thuế môn bài, có nghĩa là hoạt động không hợp pháp nên cũng tùy thuộc sự vui buồn của lực lượng cảnh sάt giữ trật tự. Vui thì để mấy thầy hoạt động, buồn thì đi hốt nên thầy nào cũng rất cơ động, chỉ trải manh chiếu con, có thầy manh chiếu cũng không được lành lặn… mỗi khi nghe có tiếng hô “cảnh sάt”, lập tức mấy thầy cuốn chiếu, ôm đồ nghề tan hàng, chạy nháo nhác. Khi xe cảnh sάt chạy qua mấy thầy tập trung trở lại, chỗ ai nấy ngồi, gốc me ai nấy giữ, xem như không có chuyện gì xảy ra.
Thầy bói hành nghề cơ động, lấy tiền xủ quẻ, giải xăm, “đoán điềm, giải mộng” cho thân chủ cũng lấy giá bình dân. Nhưng tích tiểu thành đại, chủ yếu là lượng khách nhiều nên cuộc sống các thầy cũng khá sung túc.
Thầy bói khách sạn
Ở vùng Chợ Lớn tập trung nhiều người Hoa sinh sống có một số khách sạn lớn cũng mang tên rất Trung Hoa như Đồng Khách, Phượng Hoàng, Bát Đạt, Thiên Hồng…lại có đội ngũ thầy bói người Tàu hành nghề, chủ yếu phục vụ cho khách vãn lai là những “xì thẩu” từ khắp nơi tới trú ngụ để làm ăn với thương nhân Chợ Lớn, trong đó có thương nhân người Việt. Những thầy bói Tàu này không nói sỏi được tiếng Việt nên phải có phiên dịch để diễn giải lời thầy phán cho thân chủ người Việt.
Nhiều thầy bói Tàu nổi tiếng đóng trụ sở hành nghề tại các khách sạn sang trọng vùng Chợ Lớn thời bấy giờ cũng có những cái tên rất Tàu và đầy vẻ kīếm hiệp của Kim Dung như: Sơn Đầu Bạch Vân Đại Sư, Hà Thiết Ngôn Đại Sư, Đại Lục Tiên, Sơn Đầu Bạch Mã Long, Mã Cơ Sanh…Những ông thầy bói Tàu này thường tự xưng là “Đại bốc sư” đến từ Hồng Kông và từ dung nhan cho đến cách ăn mặc đều rất…tiên phong đạo cốt, mang vẻ huyền bí. Đặc biệt có ông khi rời “văn phòng” xuất hành đi thăm thú đâu đó, hoặc có thân chủ mời tời tận nhà xem bói thì ăn mặc giống y như trong truyện kīếm hiệp của Kim Dung, có hai hàng đệ tử theo hầu coppy rặt phong của lão quái Đinh Xuân Thu.
Điểm đặc biệt của những ông “Đại bốc sư” này là xem từng món mà dân trong nghề gọi là “xào, chẻ” chứ không xem hết một lèo mọi thứ như thầy bói ta. Ví dụ như xem chỉ tay hoặc tài lộc trong thời hạn 2 năm, không xem xa hơn và lấy giá 5 ngàn. Xem ngày tốt, xấu xuất hành, khai trương, làm ăn buôn bán lấy giá 10 ngàn, xem tử vi giá 30 ngàn…(tiền trước năm 1975). Chính điều này lại tạo thêm cho mấy ông thầy tác phong huyền bí, hấp dẫn nên khách hiếu kỳ luôn tìm đến nhờ đoán vận hạn, tài lộc, số mạng, hùn hạp làm ăn… Nhờ có nhiều thân chủ giới thiệu nhau nên lượng khách ruột và khách tiềm năng tìm đến thầy rất nhiều, có lúc phải lấy số thứ tự trước và chờ đợi tới lượt cũng khá mỏi mòn. Nhưng đã mê tín rồi thì thời gian chờ đợi để được thầy xủ quẻ, đoán vận hạn mỏi mòn cỡ nào cũng phải ráng.
Thế là các thầy đua nhau hốt bạc, làm giàu, ăn xài thả cửa ở khác sạn sang trọng và lâu lâu chơi trò ú tim, giả vờ có khách quen rước qua Singapore, Malaysia, Thái Lan cả tuần lễ hoặc cả tháng khiến nhiều thân chủ đợi dài cổ. Trò bịp này các thầy chỉ bịp được khách Việt hoặc khách Tàu mới sang chứ người Chợ Lớn biết tõng mánh lới của các thầy đồng hương và cũng chả tin vào tài bói toán của các thầy nên khó bịp được họ.
Thầy bói phục vụ chính khách
Vượt lên trên những thầy bói lăng Ông, khách sạn là thầy bói cao cấp chuyên phục vụ cho chính khách và nguyên thủ quốc gia thời đó. Đây là những ông thầy bói có thương hiệu, nhờ uy tín và tên tuổi do tự quảng cáo trên báo chí và biết cách lăng xê mình.
Có thầy tự phong mình là “giáo sư thần học”, “chiêm tinh gia”, “quỷ cốc đại sư”, maitre”, “nhà tướng số”… nhờ ăn may một vài vụ nên tên tuổi nổi như cồn, được nhiều người trọng vọng, chính khách, nguyên thủ quốc gia đón rước long trọng tất nhiên tài lộc cũng vô như nước. Lúc này lời phán của thầy cũng được nhiều người tin sái cổ.
Ví vụ, đầu năm Nhâm Tý 1972 nhằm củng cố lòng tin của người dân Tổng Thống Nguyễn Văn thiệu đã chỉ đạo cho đại tá Trần Văn Lâm, Giám đốc Việt Nam Thông Tấn Xã mời 3 ông thầy bói nổi tiếng bấy giờ là Huỳnh Liên, Minh Nguyệt, Khánh Sơn lên đài truyền hình dự đoán về vận mệnh quốc gia, tức nhiên là nói tốt cho chế độ Thiệu mở ra một tương lai sáng sủa hơn để trấn an dư luận trước những thất bại thê thảm trên chiến trường mà thời đó gọi là “Mùa hè đỏ lửa”.
Một tay bốc sư cũng khá nổi tiếng tên Vũ Hùng hành nghề trên đường Nguyễn Trãi, không biết đã đoán vận mệnh chính trị cho ông Nguyễn Bá Lương, Chủ tịch Hạ Nghị viện lúc bấy giờ ra sao mà được ông này tin sái cổ, liền đặt làm một bức tranh sơn mài tuyệt đẹp để tặng cho nhà “tướng số” tài ba bày tỏ sự trọng vọng, có khắc dòng chữ rất trang trọng: “Ông Nguyễn Bá Lương, Chủ tịch Hạ Nghị viện kính tặng nhà tướng số Vũ Hùng”. Được bức tranh quý hơn vàng này, nhà “ tướng số” Vũ Hùng liền treo ngay trong phòng làm việc để lòe thiên hạ và mặc sức đánh bóng tên tuổi, quảng cáo, tiếp thị rùm beng cho tài đoán vận mệnh chính khách của mình.
Dạo đó có một giai thoại khá lý thú về ông thầy Chiêm, nổi tiếng ở Đà Lạt và cao nguyên về tài xem tּử vi và nhìn tướng mạo rồi phán vanh vách về vận mệnh của các chính khách. Ông thầy Chiêm tuổi còn khá trẻ, không vận áo dài khăn đóng như các thầy bói cao niên mà mặc quần Tây, áo sơ mi đóng thùng rất sành điệu lại khoái đeo cặp “kiếng mát” nên lúc nào trông ông này cũng bảnh chọe, tác phong rất Tây.
Đây là ông thầy bói theo trường phái “tân thời” nên mỗi khi ông rời văn phòng ra ngoài, bát phố chẳng ai biết ông ta làm nghề bói toán mà cứ nghĩ là một ông công chức hay “giáo sư” dạy cấp II. Tuy tác phong rất Tây nhưng cách ứng xử lại rất Tàu, mỗi lần gặp các nhân vật mới nổi lên trên chính trường, phỏng đoán người này có thể sẽ còn phất lên nữa, như sẽ ra ứng cử Tổng Thống chẳng hạn, thầy Chiêm liền sụp xuống lạy và cung kính phán: “ Ngài quả là có chân mạng đế vương”.
Sự khéo nịnh của thầy Chiêm khiến cho các chính khách đang nổi tiếng hay sắp nổi tiếng trên chính trường Sài Gòn đều rất ái mộ nên thường xuyên tới nhờ thầy xem tּử vi, nhìn sắc diện để đoán vận mệnh có lẽ trước hết là để được nghe thầy Chiêm nịnh kiểu: “Ngài quả có chân mạng đế vương” còn lời nịnh bợ này có trở thành hiện thực hay không thì hậu xét.
Nhưng thầy Chiêm cũng ăn may được một vố, và nhờ thế tên tuổi càng nổi như cồn, đó là lần bẩu cử Tổng Thống chính quyền Sài Gòn, năm đó chẳng hiểu sao lại có tới 11 vị chính khách ra ứng cử, trong đó có một vài nhân vật mà thầy Chiêm đã quỳ lạy và xưng tụng: “Ngài quả là có chân mạng đế vương”. Sau cú ăn may này thầy Chiêm tiếp đón thân chủ mệt xỉu và tất nhiên tài lộc cũng ào vào nhà thầy như nước.
Sau ngày Tổng Thổng Ngô Đình Diệm bị lật đổ, chính trường Sài Gòn luôn trong tình thế hỗn loạn, sinh mệnh chính trị của một chính khách đang chểm chệ trên ghế cao của chính quyền Sài Gòn lúc bấy giờ mỏng manh như chỉ mành treo chuông, có thể lộn nhào sau một đêm đảo chánh, khi phe này lên thay thế phe kia. Chuyện “lên voi xuống chó” của chính khách kể cả các tướng lĩnh nắm quân đội tham gia chính trị cũng tùy thuộc vào cơn lốc xoáy thời cuộc đảo điên.
Do đó ngay cả những nhân vật đầy thế lực này cũng không còn mấy tin vào chính mình mà hướng tới “thần quyền” vô hình nào đó để tiên liệu số phận hoặc tiến hành âm mưu, thủ đoạn, những bước “tiến thoái lưỡng nan” của mình và phe cánh. Lúc bấy giờ là thời của những chiêm tinh gia, những thầy tướng số và họ là trung gian giữa “thần quyền” và các nhân vật chính trị để phán những việc kiết hung, tạo niềm tin và là chỗ dựa tinh thần cho các chính khách Sài Gòn.
Hầu như mỗi chính khách Sài Gòn thời đó đều chọn cho mình một ông thầy bói nổi tiếng làm “quân sư quạt mo” để vấn kế, mách nước trong mọi hoạt động mang tính đại sự. Do đó những ông thầy bói có tầm ảnh hưởng rất lớn tới quyết định của các chính khách. Có vị chính khách nghe thầy bói mà để râu, sửa lại gương mặt như tướng “râu dê” Nguyễn Khánh.
Có nhân vật nghe lời “quân sư” là chiêm tinh gia nên theo phe này mà không theo phe kia, có người phải mặc sơ mi trắng quanh năm, thắt cà vạt hồng kẻ sọc rất dỏm dáng mà không dám thay đổi vì theo lời thầy bói phán mặc như thế mới có tương lai sáng sủa. Hay như sự kiện chấn động Sài Gòn và cả miền Nam lúc bấy giờ là các tướng lĩnh nắm quân đội kết hợp với các thế lực chính trị lật đổ chế độ Ngô Đình Diệm thay vì theo kế hoạch tiến hành sớm hơn, nhưng theo lời “quân sư” là mấy ông thầy bói đã phải dời lại vào đúng 3 giờ chiều ngày 1-11-1963 mới bắt đầu nổ sּúnּg tấn công vào Dinh Độc Lập.
Hư thực cũng chỉ là bói ra ma quét nhà ra rác
Trước năm 1975 và trước đó nữa, ở Sài Gòn và miền Nam nói chung có rất nhiều thầy bói, chiêm tinh gia, cả nam lẫn nữ. Những ông, bà thầy này hành nghề công khai, mở văn phòng, trương bảng hiệu hẳn hoi… hằng ngày đón tiếp thân chủ nườm nượp. Có ông, bà thầy tự phong cho mình đẳng cấp giáo sư đặt trước “chiêm tinh gia” ý nói rằng mình là thầy bói, chấm số tּử vi nhưng có đẳng cấp giáo sư chứ không phải bói toán làng nhàng.
Và những ông, bà thầy này đã là một thứ giai cấp trong xã hội cũ, họ phất lên nhờ những người nặng đầu óc mê tín dị đoan, trong số đó có những đại gia, chính khách, tướng tá và hùng hậu nhất là cánh phụ nữ thuộc hàng mệnh phụ phu nhân của các ông lớn. Không biết kết quả của những lời tiên đoán của các ông, bà thầy như thế nào và thực hư của nhửng lời đồn thổi, câu chuyện, giai thoại tương truyền xung quanh những ông, bà thầy bói ấy ra sao. Nhưng chắc chắn một điều: hư thực xung quanh những ông, bà thầy bói cũng chỉ là việc “bói ra ma, quét nhà ra rác”.
Sau năm 1975, người viết bài này công tác ở Q4, ngành Văn hóa Thông tin. Hồi ấy, có chủ trương mở ra nhiều đợt mời các ông, bà thầy bói hành nghề trước và sau năm 1975 về Nhà Văn Hóa quận học tập trong 3 ngày, viết tường trình, cam kết chấm dứt việc hành nghề bói toán, mê tín dị đoan. Mỗi đợt có vài chục ông, bà thầy bói, thầy bùa ngải, có cả những ông thầy pháp từng “hô phong hoán vũ”, kêu gọi “âm binh” nổi tiếng một thời ở Sài Gòn. Những ông, bà thầy này đã nói hết sự thật về thủ đoạn, mánh khóe lừa gạt người nhẹ dạ, mê tín của mình. Nhiều chuyện rất vui, rất khôi hài, nhưng lại có nhiều người sa bẫy mất tiền cho những việc bói tóan tào lao như vậy.
Quận 4 hồi ấy là địa bàn rất phức tạp về tệ nạn xã hội, trong đó nghề bói toán, bùa ngải khá phổ biến và có nhiều ông, bà thầy rất nổi tiếng như thầy Xiêm chuyên trục ngải, chơi ngải nói, bùa yêu… còn dạng thầy bói, xem tּử vi, tướng số thì rất nhiều. Mỗi ông, bà thầy khi nói thật về mánh khóe lừa gạt người nhẹ dạ, mê tín để tỏ vẻ ăn năn, hối cải rồi cam kết chuyển nghề. Nhưng có người bị bắt hai ba lần vì sau khi cam kết, trở về địa phương lại tiếp tục hành nghề bói toán, mê tín dị đoan trở lại.
Có một bà thầy bói rất nổi tiếng, được nhiều thân chủ gần xa tấp nập tới coi tiền hung hậu cát, tình duyên gia đạo, tài lộc… hầu hết thân chủ là giới nữ, khi được mời lên tập trung ở Nhà Văn Hóa để học tập, mới ngày đâu tiên đã lo lắng hỏi người viết bài này rằng: “Cán bộ ơi, tụi tui đi học như vầy bao lâu mới được về?”, Chúng tôi đã bật cười hỏi lại rằng “ Bà là thầy bói nổi tiếng, coi đâu trúng đó mà không biết ngày nào mình được về thì tụi tui al2m sao biết được?”. Bà thầy bói này cười bẽn lẽn: “ Thôi cán bộ ơi, tụi tui nói thật hết rồi mà còn chọc ghẹo làm gì, tộּi nghiệp”.
Quả thật, chuyện thầy bói Sài Gòn trước năm 1975 còn rất nhiều, nhưng hư thực gì của những ông bà thầy bói này cũng chỉ là chuyện thêu dệt, đồn thổi kiều…bói ra ma quét nhà ra rác!
Theo NGƯỜI SÀI GÒN
Tags: Việt Nam Cộng hòa, Sài Gòn, Mê tín