⠀
Chùm ảnh: Giá trị đặc biệt của khẩu thần công 400 tuổi ở Hà Nội
Súng thần công Hoàng thành Thăng Long thể hiện giá trị lịch sử văn hóa tiêu biểu đặc sắc, là minh chứng cho trình độ chế tác súng thần công Việt Nam thế kỷ 17.
Được lưu giữ và trưng bày tại Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, Bảo vật quốc gia Súng thần công thời Lê Trung hưng là một hiện vật hiếm, quý giá, phản ánh kỹ nghệ quân sự Việt Nam thế kỷ 17.
Được phát hiện năm 2003 tại khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu, hiện vật này được đúc bằng hợp kim đồng thiếc, có hình trụ tròn, dài 120-121cm, gồm 4 phần: Miệng súng, thân súng, bầu súng và chuôi súng.
Phần miệng súng hình trụ tròn đều, mép miệng không loe, toàn bộ phạm vi của miệng to hơn so với phần thân tạo cảm giác như một cái đai lớn bao toàn bộ phần miệng.
Phần thân súng hình trụ tròn nhưng đường kính thân không đều mà lớn dần về phía bầu súng. Kích thước phần thân súng thót lại so với phần miệng và phần bầu, dài 51 cm. Trên thân có 5 đai tròn để tăng độ bền, cách nhau khoảng 8 cm.
Bầu súng hình trụ tròn, ống tròn đều ở hai đầu, hơi phình ở giữa, dài 23cm, đường kính 17-18 cm.
Mặt trên bầu súng khắc 5 chữ Hán “Tứ đại súng nhất hiệu”, tức là 4 khẩu súng lớn, đây là khẩu số một. Nét chữ, sâu, sắc, rõ ràng, cho thấy chữ được khắc nguội sau khi đúc.
Những chữ viết này cho thấy vào thế kỷ 17, việc bố trí và sử dụng súng luôn là một bộ gồm nhiều súng và hiện vật này là khẩu số một trong một bộ gồm 4 khẩu.
Phía dưới hai hàng chữ Hán, ở phần tiếp giáp giữa phần bầu và chuôi súng có một lỗ tròn, đường kính 0,45 cm, đây có thể là lỗ điểm hỏa.
Phần chuôi súng dài tổng cộng 31cm, chia làm hai phần, phần tiếp giáp với bầu súng thót lại, phần cuối phình to ngang với phần Bầu.
Theo các phân tích hóa học, hiện vật có hàm lượng thiếc rất cao. Điều này không chỉ cho thấy nguyên liệu để đúc súng được lựa chọn kỹ càng và tính toán tỉ lệ cẩn thận mà còn thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về tính chất và công năng của vật liệu của người đúc súng.
Theo các nhà nghiên cứu, súng được đúc ở Việt Nam trong thế kỷ 17 có số lượng rất ít và nguồn gốc thường không thật rõ ràng. Riêng khẩu súng ở Hoàng thành Thăng Long là hiện vật độc bản, được phát hiện trong hố khai quật có địa tầng ổn định, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và độ tin cậy cao.
Về mặt loại hình, hình dáng, kích thước, trọng lượng, hiện chưa có hỏa khí nào niên đại thời Hậu Lê có thể so sánh với súng thần công Hoàng thành Thăng Long.
Ngoài ra, súng thần công Hoàng thành Thăng Long còn thể hiện giá trị lịch sử văn hóa tiêu biểu đặc sắc, là minh chứng cho trình độ chế tác súng thần công Việt Nam thế kỷ 17.
Hiện vật đã được công nhận là Bảo vật quốc gia này cũng cho thấy những đặc trưng về hình dáng, cấu trúc của súng thần công cổ Việt Nam, cũng như gợi mở về cấu trúc vận hành của một đơn vị pháo trong quân đội của các triều đại quân chủ ở nước Việt.
Theo TRI THỨC & CUỘC SỐNG
