⠀
Phía sau những đồng tiền từ thiện của giới tài phiệt quốc tế
Thực tế cho thấy, các tỷ phú – những nhà tài phiệt đã và đang nỗ lực chi phối thế giới trong rất nhiều mặt, từ kinh tế, chính trị cho đến khoa học.
Thủ tướng Australia Scott Morrison mới đây đã viết: “Họ có thể đang thay đổi thế giới này, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc họ có thể vận hành thế giới” để nói về Facebook mà đứng sau là tỷ phú công nghệ Mark Zuckerberg. Cựu thị trưởng thành phố New York, tỷ phú Michael Bloomberg là một ví dụ tiếp theo về việc giới tài phiệt đang muốn “vận hành thế giới”, đôi khi bằng cách trao đi “những đồng đô la từ thiện”.
Từ chi tiền cho thế giới…
Quỹ từ thiện Bloomberg Philanthropies được Michael Bloomberg sáng lập năm 2006, tập trung vào nhiều lĩnh vực quan trọng, như: Sức khỏe cộng đồng, Môi trường, Đổi mới chính phủ, Văn hóa – nghệ thuật và Giáo dục. Bằng sức mạnh tài chính của mình, Bloomberg Philanthropies hiện diện tại hầu hết các quốc gia, nhất là những nước đang phát triển. Tầm ảnh hưởng của những tổ chức như Bloomberg Philanthropies có thể được khái quát hóa bằng việc tổ chức này trao giải thưởng cho Chính phủ Philippines và nhiều quốc gia khác về thành tựu trong việc phòng chống thuốc lá. Điều mà theo logic thông thường nên diễn ra theo chiều hướng ngược lại.
Michael Bloomberg cũng là tỷ phú hào phóng nhất nước Mỹ, chỉ riêng năm 2019, năm công bố quyết định tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng, Michael Bloomberg đã dành đến 3,3 tỷ USD cho các hoạt động từ thiện, đứng đầu danh sách Philanthropies 50.
David Callahan, tác giả cuốn sách “The Givers: Wealth, Power, and Philanthropy in a New Gilded Age” nhận định: “Hầu hết mọi người không nghĩ rằng những đồng tiền trao đi dưới mục đích từ thiện là con đường mang lại tầm ảnh hưởng chính trị, nhưng sự thật là vậy”. Quan sát hành trình thiện nguyện cùng những bước đi chiến lược, phương thức tạo ảnh hưởng của Michael Bloomberg trên thế giới trong nhiều năm, Anand Giridharadas, người viết quyển “Winners Take All: The Elite Charade of Changing the World” nhận xét rằng: “Michael Bloomberg là bậc thầy trong việc dạy cho thế giới bài học “đỡ người để nâng mình”. Michael Bloomberg, dù đã cho đi đến hơn 10 tỷ USD cho mục đích từ thiện nhưng tài sản của ông vẫn tăng đều hàng năm. Hiện ông sở hữu khối tài sản lên khoảng 55 tỷ USD, thuốc nhóm đầu danh sách những người giàu nhất thế giới.
… Đến chi phối thế giới
Dù chi rất nhiều tiền cho từ thiện, Michael Bloomberg đang vướng phải cáo buộc “viện trợ phi pháp” tại Philippines nhằm chi phối chính sách phòng chống thuốc lá ở quốc gia này theo chủ ý của Bloomberg. Trước đó, các quan chức của Cục quản lý Dược và Thực phẩm (QLDTP) Philippines tiết lộ cơ quan này đã nhận tiền tài trợ từ tổ chức Sáng kiến Bloomberg (Bloomberg Initiative) và Liên minh Phòng chống lao và bệnh phổi quốc tế (The Union) cho những nỗ lực kiểm soát thuốc lá. Việc này diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Philippines, Cục QLDTP và các bộ ngành trong quá trình nghiên cứu những dự thảo để ban hành luật đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Một cơ quan y tế nhà nước như Cục QLDTP lại nhận tài trợ của tổ chức phòng chống thuốc lá như Bloomberg Initiative và The Union đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ nhiều phía. Trong đó, TS. Roberto A. Sussman, nhà nghiên cứu cấp cao của Viện Khoa học Hạt nhân thuộc Đại học Quốc gia Mexico, đánh giá: “Những khoản tiền này thường dưới hình thức tài trợ hoặc quyên góp. Theo đó, các khoản tài trợ này không bắt buộc phải được giải thích hoặc rà soát kỹ lưỡng; đồng thời, hồ sơ theo dõi, giải ngân các khoản tiền này cũng không được quan tâm. Tôi nghĩ tiền lệ xảy ra tại Philippines có thể được biết đến tại các nước châu Á khác cũng như các quốc gia châu Mỹ Latinh và châu Phi”. Hành vi này vi phạm pháp luật ở Philippines và có thể là cả ở Mỹ đồng thời nó có thể trở thành một mối nguy thực sự với khoa học và y tế thế giới.
Có những bằng chứng cho thấy các tổ chức này cố gắng tác động để hạn chế các lựa chọn thay thế thuốc lá bất chấp hàng loạt những nghiên cứu khoa học đã chứng minh thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng thực chất ít gây hại hơn so với thuốc lá điếu do đã loại bỏ được quá trình đốt thuốc lá.
Trong khi đó các tổ chức Bloomberg Philanthropies, Bloomberg Initiative hoạt động rộng khắp trên thế giới thông qua các tổ chức như HealthBridge Canada, Campaign for Tobacco-Free Kids, Vital Strategies…, đặc biệt có ảnh hưởng tại các nước đang phát triển hay các nền kinh tế mới nổi từ châu Phi, khu vực Mỹ Latinh đến Đông Nam Á.
Theo PHÁP LUẬT TPHCM
