⠀
‘Putinflation’ ở Ba Lan: Đỉnh cao về bệnh cuồng chống Nga của phương Tây
Với những người của đảng cầm quyền hiện thời là “Luật lệ và Công lý” (Đảng PiS), mọi nguyên do đều tại nước Nga và Putin cả.
Tác giả: Nhà báo Hà Quang Minh.
Tỷ lệ lạm phát 15,5% trong tháng 06/2022 ở Ba Lan được xem là kỷ lục trong 30 năm qua, kể từ sau khi khối XHCN ở Đông Âu sụp đổ. Ngân hàng trung ương Ba Lan (NBP) dự đoán ở quý I năm 2023, tỷ lệ lạm phát còn có thể leo thang tới mức 18,8% và GDP sẽ sụt giảm 0,5%.
Theo đánh giá của Viện Kinh Tế Ba Lan (Polish Economic Institute – PEI), đây là hệ quả chủ yếu của biến động tăng giá thực phẩm và năng lượng, với tính toán rằng biến động tăng của hai ngành hàng chiến lược này đã khiến vật giá nội địa tăng tới 66%. Giá năng lượng dân dụng tăng 21,6% so với cuối năm 2021, giá dịch vụ tăng 12% trong khi giá các mặt hàng công nghiệp tăng 10%. Để đối phó tình hình này, được biết NBP đã có 10 lần tăng lãi suất liên tiếp kể từ tháng 10/2021 với mức tăng ban đầu từ 0,1% cho tới 6,5%.
Tại sao một quốc gia được xem là điểm sáng kinh tế của châu Âu, với mức lạm phát trung bình hàng năm khoảng 3,5% kể từ hồi giữa thập niên 90 và thậm chí đào thoát ngoạn mục khỏi cuộc khủng hoảng 2008 lại rơi vào tình trạng hôm nay? Với những người của đảng cầm quyền hiện thời là “Luật lệ và Công lý” (Đảng PiS), mọi nguyên do đều tại nước Nga và Putin cả. Bởi vậy, Jaroslaw Kaczynski – chủ tịch đảng PiS – đã không ngại ngần gọi tên đợt lạm phát trầm trọng này ở Ba Lan bằng cái tên “Putinflation”. Ông ta cho rằng Đảng PiS và chính quyền của Duda hiện tại chỉ chịu trách nhiệm cho 3-4% trong tỷ lệ lạm phát hiện thời. Điều đó có nghĩa là nếu không có chiến tranh Nga – Ukraina, Ba Lan vẫn duy trì mức lý tưởng từ giữa thập niên 90s.
Chắc chắn sẽ có những người Ba Lan tin vào thuyết Putinflation này nhưng không hẳn đa số người Ba Lan tin vào nó, dù người Ba Lan không ưa Nga. Cụ thể là Donald Tusk, thủ lĩnh đảng Cương lĩnh dân sự (CP) và là cựu thủ tướng Ba Lan. Ông này nói thẳng rằng chính chính sách nới lỏng chi tiêu của chính phủ Ba Lan hiện nay đã tạo ra tình trạng tăng giá hiện tại chứ không chỉ một mình cuộc chiến Nga – Ukraina gây ra điều đó.
Đổ lỗi cho cuộc chiến Nga – Ukraina cũng không sai nhưng nếu Ba Lan không tỏ ra hung hăng với Nga, thậm chí có thể coi là hiếu chiến mõm, chắc họ không phải gánh chịu các hệ luỵ kinh tế như hiện thời. Ba Lan là quốc gia đầu tiên bị Nga cắt nguồn cung khí đốt và việc đường xuất khẩu lúa mì từ Ukraina bị phong toả cũng khiến giá lương thực ở Ba Lan leo thang. Ba Lan và Hungary cùng là thành viên EU và NATO và sự khác biệt giữa tình trạng kinh tế Ba Lan với tình trạng kinh tế Hungary hiện thời có liên quan gì đến chính sách đối ngoại của họ với Nga trong bối cảnh chiến tranh này hay không? Đây là câu hỏi mà chắc không ít người có thể trả lời được.
Nhưng điều cơ bản nhất vẫn phải là năng lực quản trị của chính phủ Ba Lan dưới sự dẫn dắt của đảng PiS. Dịch COVID-19, chính quyền Duda chi 2,3 tỷ USD tiền mặt cho các hộ gia đình và cắt giảm thuế VAT trên khí đốt từ 23% xuống 8%. Nhưng đằng sau các hành động hỗ trợ ấy, họ gần như không có động thái kịp thời để hồi phục kinh tế sau dịch. Các dự đoán đều không chính xác. Điển hình như hồi cuối năm 2021. Bất chấp các động thái căng thẳng ở khu vực bắt đầu diễn ra giữa Nga và Ukraina, chính phủ Ba Lan vẫn tự tin dự báo lạm phát chỉ ở mức 8-9%. Và chỉ đến khi chiến tranh nổ ra, dự báo mới điều chỉnh lên mức 13%. Nhưng hiện thời, nó đã gần đạt mức 16% rồi. Tất nhiên, dự đoán luôn khó có thể nào chính xác. Song, nó cho thấy lời chủ tịch đảng PiS Jaroslaw Kaczynski nực cười thế nào. Ông ta cho rằng chính quyền Duda chỉ chịu trách nhiệm với mức lạm phát 3-4% trong bối cảnh hiện tại mà thôi, phần còn lại là do Putin hết. Thế thì dự đoán 8-9% của cuối năm 2021 nên được hiểu thế nào so với mức “3-4% trong trách nhiệm” nói trên? Hay là ngay từ cuối năm 2021 Ba Lan đã phán đoán Putin sẽ phát lệnh tấn công và kinh tế Ba Lan vẫn không bị ảnh hưởng mấy nên phần tác động từ Nga và Putin trong lạm phát dự báo chỉ nằm vào khoảng 5% mà thôi?
Có vẻ Putin và Nga đã và đang tự biến mình thành một nguyên cớ tuyệt vời để những chính quyền phương Tây và thân phương Tây hôm nay đổ lỗi cho những quản trị yếu kém của mình???
Theo HÀ QUANG MINH FACEBOOK
Tags: Nga, Ba Lan, Xung đột Nga - Ukraina