⠀
Lý luận tổng quan về thị trường
Thị trường là gì và nó giải quyết các vấn đề cơ bản nào của nền kinh tế – xã hội?
Khái niệm thị trường
Thị trường là gì
Thị trường là một phạm trù kinh tế hàng hoá, thị trường được nhiều nhà kinh tế định nghĩa khác nhau. Có người coi thị trường là cái chợ nơi diễn ra các hoạt động mua bán hàng hoá. Hội quản trị Hoa Kỳ coi: “thị trường là tổng hợp các các lực lợng và các điều kiện, trong đó người mua và người bán thực hiện các hoạt động nhằm chuyển hàng hoá từ ngời bán sang ngời mua”. Có nhà kinh tế lại quan niệm “thị trường là lĩnh vực trao đổi mà ở đó ngời mua và ngời bán cạnh tranh với nhau để xác định giá cả hàng hoá và dịch vụ” hay đơn giản hơn thị trường là tổng hợp các số cộng của ngời bán và ngời mua về một loại sản phẩm hàng hoá hay dịch vụ. Gần đây có nhà kinh tế lại định nghĩa “thị trường là nơi mua bán hàng hoá, là một quá trình trong đó người mua và người bán một thứ hàng hoá nào đó tác động qua lại nhau để xác định giá cả, số lợng hàng hoá, là nơi diễn ra các hoạt động mua bán bằng tiền trong một không gian và thời gian nhất định”.
Các nhân tố của thị trường
Thị trường giải quyết các vấn đề cơ bản đó là: sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào, sản xuất cho ai.
Sản xuất cái gì: Cần phải nghiên cứu kỹ về thị trường vì nhu cầu hàng hoá của thị trường rất phong phú và đa dạng và mỗi chủng loại hàng có rất nhiều nhà sản xuất cùng tham gia kinh doanh. Tuy nhiên không phải nhu cầu nào cũng được ủng hộ bởi khả năng thanh toán vì vậy cần lựa chọn một đoạn thị trờng nhất định từ đó có kế hoạch sản xuất đáp ứng nhu cầu đó.
Sản xuất như thế nào, đây là vấn đề quan trọng vì có nhiều nhà sản xuất có đủ khả năng sản xuất những sản phẩm giống hệt nhau tuy nhiên cần quan tâm là họ sản xuất hàng hoá đó bằng cách gì để tạo ra những sản phẩm chất lợng tốt nhất với giá thành rẻ nhất từ đó sẽ tạo ra sức cạnh tranh lớn cho sản phẩm.
Sản xuất cho ai, trước khi bắt tay vào sản xuất nhà sản xuất cần xác định rõ đối tượng khách hàng mà mình sẽ phục vụ là những ai từ đó có chiến lược sản phẩm đáp ứng đoạn thị trường đó.
Thị trường xuất khẩu
Khái niệm:
Từ các định nghĩa thị trường đă nêu ở phần trên có thể rút ra thị trường xuất khẩu là tổng thể các mối quan hệ tác động qua lại giữa các thương nhân ở các quốc gia khác nhau nhằm mục đích mua bán hàng hoá và dịch vụ.
Các nhân tố ảnh hưởng đến thị trường xuất khẩu
Yếu tố kinh tế
Trong đó có yếu tố kinh tế vĩ mô và yếu tố kinh tế vi mô.
- Yếu tố kinh tế vĩ mô là tình trạng kinh tế của mỗi quốc gia, nếu nền kinh tế của một quốc gia đang ở trong giai đoạn suy thoái về kinh tế hoặc đang có lạm phát thì sẽ ảnh hởng đến quá trình mua sắm của người dân nớc đó, chính sách kinh tế đối ngoại của nhà nước, chính sách tài chính tiền tệ của nớc đó cũng ảnh hởng rất nhiều đến xuất nhập khẩu, khi chinh phủ duy trì tỷ giá hối đoái cao tức là hạ giá đồng tiền của nớc mình xuống sẽ tạo ra một lực kích thích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu ngợc lại nếu nhà nớc áp dụng tỷ giá hối đoái thấp thì sẽ kích thích hàng nhập khẩu nớc ngoài vào thị trờng trong nớc.
- Yếu tố kinh tế vi mô, đó là sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp của các nớc khác nhau cùng kinh doanh trên thị trờng nớc ngoài, mỗi quốc gia đều có những lợi thế cạnh tranh khác nhau, dựa vào đó các doanh nghiệp sẽ sản xuất ra những mặt hàng có khả năng cạnh tranh khác.
Địa lý và khí hậu
Mỗi khu vục địa lý khác nhau có đặc điểm khí hậu khác nhau do vậy không thể đem những hàng hoá đợc tiêu dùng bình thờng ở một nớc nhiệt đới sang một nước có khí hậu ôn đới mà phải có kỹ thuật và công nghệ sản xuất ra những sản phẩm phù hợp với điều kiện khí hậu nơc mà ta muốn xuất khẩu hàng hoá sang. Khoảng cách địa lý quá xa còn ảnh hưởng nhiều đến chi phí vận tải, chi phí này sẽ làm tăng giá hàng hoá lên từ đó có thể làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm so với các nước có khoảng cách gần hơn.
Chính trị và pháp luật
Quan hệ chính trị giữa hai quốc gia có ảnh hởng quyết định đến hoạt động xuất nhập khẩu giữa hai nớc, nếu hai quốc gia có hiệp định song phơng thì việc trao đổi hàng hoá giữa hai nước sẽ đợc tiến hành thuận lợi hơn so với các nước khác. Hơn nữa nếu nắm chắc đợc các quy định phấp luật của quốc gia mà mình xuất khẩu vào sẽ thuận lợi rất nhiều trong việc giải quyết các tranh chấp thương mại, các doanh nghiệp có thể dựa vào vốn hiểu biết của mình về pháp luật để kinh doanh một cách hiệu quả nhất. Mỗi quốc gia có hệ thống pháp luật riêng do đó sẽ có những điểm trái ngợc nhau giữa nước này với nớc kia trong các quy định của luật pháp.
Yếu tố văn hoá
Khi kinh doanh trên thị trường quốc tế sẽ có nhiều điểm khác biệt về văn hoá, một hành động có thể nói là rất lịch sự ở nớc này có thể là một hành động khiếm nhã ở nớc khác, do vậy cần lu ý vấn đề này đặc biệt là ở những nước có nền văn hoá đặc thù.
Ngoài ra các yếu tố như công nghệ, hệ thống phân phối cũng ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường xuất khẩu của một nớc.
Vai trò và chức năng của thị trường xuất khẩu
Vai trò của thị trờng xuất khẩu
- Thị trường xuất khẩu là cầu nối giữa các nhà sản xuất trong nước với những ngời tiêu dùng nớc ngoài, đó là vấn đề sống còn với các nhà kinh doanh thương mại quốc tế
- Thị trường xuất khẩu là nơi kiểm nghiệm chính xác nhất trình độ sản xuất cũng như trình độ quản lý của các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu.
- Là nơi đánh giá chính xác chủ trừơng chính sách của nhà nớc trong hoạt động quản lý xuất nhập khẩu cũng nh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
- Là nơi đào tạo cán bộ quản lý xuất nhập khẩu và là nơi đào thải những doanh nghiệp yếu kém không đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Chức năng của thị trường xuất khẩu
Chức năng thừa nhận
Một doanh nghiệp tham gia kinh doanh xuất nhập khẩu có thể tự sản xuất ra hàng hoá để xuất khẩu hoặc cũng có thể mua lại hàng hoá ở những thị trường khác nhau sau đó đem xuất khẩu. Hàng hoá có bán được trên thị trường nớc ngoài hay không là nhờ vào chức năng thừa nhận của thị trờng. Nếu hàng hoá bán đợc trên thị trường quốc tế tức là đợc thị trường thừa nhận doanh nghiệp sẽ bù đắp được chi phí xuất khẩu và có một khoản lợi nhuận nhất định. Do vậy hàng hoá sản xuất ra phải phù hợp với từng loại thị trờng về chất lượng, mẫu mã, màu sắc, bao bì, giá cả…
Chức năng thực hiện
Chức năng này đòi hỏi hàng hoá xuất nhập khẩu phải thực hiện giá trị trao đổi tức là phải được mua bán, người nhập khẩu cần hàng và người xuất khẩu thì cần tiền vì vậy tiền phải được chuyển đến cho ngời xuất khẩu còn hàng phải đợc chuyển đến giao cho người nhập khẩu.
Chức năng điều tiết và kích thích
Nếu hàng hoá xuất đi được nhiều người tiêu dùng chấp nhận tức là bán được nhiều hàng thì sẽ kích thích người xuất khẩu tìm nhiều nguồn hàng để đáp ứng nhu cầu đó, ngợc lại khi thị trường xuất khẩu có những biến động chẳng hạn cắt giảm mức hạn ngạch nhập khẩu mặt hàng đó xuống thì các doanh nghiệp sẽ giảm sản xuất trong ngắn hạn để tìm kiếm thị trường khác cho việc xuất khẩu.
Chức năng thông tin
Thông tin là vấn đề rất quan trọng đặc biệt đối với những nhà xuất khẩu, từ việc nghiên cú thị trường các doanh nghiệp mới có thể đa ra những sản phẩm phù hợp hay điều chỉnh chiến lợc xuất khẩu của doanh nghiệp mình. Tuỳ cách sử lý thông tin mà doanh nghiệp có thể thành công hay thất bại trên thị trờng quốc tế.
Theo ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
Tags: Kinh tế học, Cơ chế thị trường