Chùm ảnh: Đình Mông Phụ - ngôi đình cổ trứ danh xứ Đoài

Nằm ở trung tâm của làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn tây, Hà Nội), đình Mông Phụ tiêu biểu cho lối kiến trúc truyền thống vùng đồng bằng Bắc Bộ thời xưa.

Theo các nhà sử học, đình Mông Phụ được xây dựng vào thời kỳ Hậu Lê (thế kỷ 14), dưới thời vua Lê Thần Tông. Đình là nơi thờ Tản Viên Sơn Thánh vị đứng đầu trong tứ bất tử của người Việt làm Thành hoàng làng. Đến đời vua Tự Đức thứ 12 (1859), đình được mở rộng và giữ nguyên trạng kiến trúc từ khi đó đến nay.

Nghi môn (cổng chính) của đình gồm bốn trụ vuông xây gạch, hai trụ lớn và hai trụ nhỏ, bốn đầu trụ tạo tác lồng đền hình vuông có chạm nổi tứ linh, trên đỉnh hai trụ lớn có hai con sư tử ngồi nhìn ra phía giữa, đỉnh hai trụ nhỏ đội hai bình hoa. Ba mặt trụ có các câu đối chữ Hán chạm nổi.

Sân đình lát gạch Bát Tràng, hai bên có Tả hữu mạc, mỗi nhà có năm gian nhỏ. Nhà Tả mạc là nơi thờ tổ tiên các dòng họ trong làng, còn nhà Hữu mạc là nơi thờ quan ôn, quan đương niên.

Công trình trung tâm của đình Mông Phụ là tòa Đại Đình, được dựng theo kiểu “ba gian hai chái”, có sáu hàng chân cột đặt trên một nền đất thấp.

Theo quan niệm của dân làng, Đình Mông Phụ đặt trên đầu rồng mà hai chiếc giếng ở hai bên là hai con mắt.

Sân đình đào thấp hơn so với mặt bằng xung quanh, khi mưa xuống, nước từ ba phía ào ạt đổ vào, sau đó thoát ra theo hai cống nhỏ chạy dọc theo nách đình như hai râu rồng.

Hậu cung hay đình trong là một tòa nhà nối ba gian giữa của đình ngoài kéo dài ra phía sau như cán chày.

Các đầu bảy hiên trước tòa đại đình được chạm khắc rất công phu với hình tượng rồng, mây cùng nhiều loại linh vật khác nhau.

Về kết cấu bên trong, các bộ vì của nhà đại đình làm theo kiểu thượng chồng rường, giá chiêng, kẻ bẩy, trên sáu hàng cột to bằng gỗ lim sơn màu cánh gián, trong đó có nhiều cột chu vi gần 2m.