⠀
Đề án ‘9.000 tiến sĩ’: Đổi mới giáo dục hay đốt tiền ngân sách?
“9.000 tiến sĩ để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” như thế nào nếu xuất phát từ não trạng “bằng cấp quyết định” còn hơn thời phong kiến?
Trong những truyền thuyết của 18 (bội số của số 9) đời vua Hùng có truyện Sơn Tinh – Thủy Tinh. Những món thách cưới nổi tiếng của vua Hùng: “voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao” toàn là “đặc sản” trên rừng, nhờ đó Sơn Tinh đã thắng trong cuộc đua phò mã. Thủy tinh thua nhưng không “tâm phục khẩu phục”. Chuyện sau đó thế nào ai cũng biết.
Nhớ đến chuyện con số 9 nổi tiếng là nhân việc Bộ Giáo dục – Đào tạo trình và được Quốc hội thông qua đề án đào tạo 9.000 tiến sĩ với số tiền khổng lồ 12.000 tỷ đồng, trung bình mất 1,3 tỷ đồng để có một tiến sĩ, lại thêm tỉnh Đắk Nông xin ngân sách hỗ trợ 900 tỷ đồng xây quảng trường trung tâm thành phố Gia Nghĩa.
Mấy chục năm nay Bộ Giáo dục – Đào tạo đã triển khai nhiều đề án đổi mới, nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập các cấp. Các đề án đều được đánh giá là “những chủ trương đúng đắn” nhưng sau khi triển khai, việc các cơ sở giáo dục có được “nâng cao năng lực và trình độ của đội ngũ giảng viên, đáp ứng được yêu cầu về điều kiện đảm bảo chất lượng trong quá trình quy hoạch lại và phát triển các ngành, chuyên ngành đào tạo mới theo nhu cầu xã hội” hay không thì cả xã hội đều đã nhận thấy!
Vậy nhưng lại tiếp tục có thêm dự án mới, vẫn là chủ trương đúng đắn và luôn dự báo kết quả với hai từ “hy vọng”. Không thể không tự hỏi, bao giờ thì lãnh đạo ngành giáo dục cắt “cơn nghiện” đề án “đổi mới giáo dục” tiêu tốn hàng chục nghìn tỷ đồng từ ngân sách nhà nước mà hầu như chẳng thay đổi được gì, ngoài những con số khác nhau được diễn giải bằng những từ ngữ rất hào nhoáng. “9.000 tiến sĩ để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” như thế nào nếu xuất phát từ não trạng “bằng cấp quyết định” còn hơn thời phong kiến? Ngay cả thời phong kiến đi học và thi để làm quan nhưng không phải bằng tiền nhà nước. Những đề án như vậy chỉ đáp ứng mục đích “hiếu bằng, hiếu danh, hiếu quan” chứ không phải phục vụ nhu cầu “hiếu học, hiếu tri” để thực thi đổi mới đất nước.
Một nghịch lý phổ biến khác là nhiều tỉnh nghèo có nguồn thu ngân sách thấp, tình trạng kinh tế – xã hội rất khó khăn lại luôn đề xuất xin kinh phí “nghìn tỷ” không phải để xây trường học, bệnh viện hay hỗ trợ người dân sản xuất mà chỉ để xây dựng trụ sở hoành tráng, quảng trường thênh thang… Lại phải tự hỏi: đến bao giờ thì lãnh đạo các tỉnh sẽ “cắt cơn nghiện” dự án xây dựng quảng trường, tượng đài mà tập trung nguồn lực cho điện- đường – trường – trạm và đổi mới đời sống người dân?
Dễ dàng nhận thấy mục tiêu của nhiều đề án, dự án hướng đến là việc chi tiêu vô tội vạ hàng nghìn tỷ đồng ngân sách tức là tiền thuế, tiền bán tài nguyên khoáng sản, bán cảnh quan môi trường… Kết quả là gì nếu không là để thỏa mãn “bệnh sĩ” – một căn bệnh mạn tính nhờn thuốc lại được nuôi dưỡng bởi “bầu sữa ngân sách”, từ đó kéo theo sự phát triển tràn lan của nạn tham nhũng nặng nề, thường bị coi là căn bệnh ung thư giai đoạn di căn…
Mỗi câu chuyện người xưa để lại đều có nhiều ẩn ý. Đằng sau hình tượng Thủy tinh “hàng năm dâng nước gây lũ lụt” phải chăng còn là lời cảnh báo: sức dân như nước, đừng để xã hội luôn trong tình trạng bức xúc vì “nâng thuyền là dân mà lật thuyền cũng là dân”. Những đại biểu của dân trong cơ quan quyền lực cao nhất cần có sự công chính, tránh vì “lợi ích” của ngành này tỉnh kia mà thông qua những dự án gây phản ứng trong nhân dân và làm nghèo đất nước!
Theo NGUYỄN THỊ HẬU / NGƯỜI ĐÔ THỊ
Tags: Giáo dục, Ngân sách nhà nước, Sau đại học