Công ty Sinclair – kẻ giấu mặt nguy hiểm của nước Mỹ

Sinclair là công ty truyền thông lớn nhất ở Mỹ. Quan điểm chính trị đảng phái, và những liên hệ với Nhà Trắng của công ty này đang gây ra nhiều quan ngại.

Hầu hết người dân Mỹ đều không biết đến sự tồn tại của nó. Các tin tức giờ vàng ở Mỹ gọi nó là một công ty “trong vòng bí mật.” Không như Fox News và Rupert Murdoch, gần như không ai bên ngoài giới kinh doanh biết tên Giám đốc điều hành của công ty này. Mặc dù vậy, Tập đoàn truyền thông Sinclair lại là chủ sở hữu nhiều đài truyền hình nhất nước Mỹ.

“Sinclair có lẽ là công ty nguy hiểm nhất mà hầu như mọi người chưa hề nghe nói đến,” Michael Copps, cựu chủ tịch do chính cựu Tổng thống George W. Bush bổ nhiệm vào Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC), cơ quan quản lý truyền thông hàng đầu nước Mỹ, cho hay.

John Oliver – người dẫn chương trình châm biếm hàng tuần Last Week Tonight trên kênh HBO – cũng dùng một câu tương tự khi giới thiệu một đoạn chương trình dài 18 phút về Sinclair hồi tháng trước bằng cách đề cập rằng nó “có thể là công ty truyền thông có sức ảnh hưởng nhất mà bạn chưa bao giờ nghe đến.”

Nhưng điều đó đang bắt đầu thay đổi. Quy mô của Sinclair, quan điểm chính trị cánh hữu và những liên hệ chặt chẽ tới Nhà Trắng của ông Donald Trump đang dần thu hút sự chú ý. Các đảng viên Dân chủ đang nhảy vào tranh luận và đòi hỏi những câu trả lời về các mối quan hệ gần gũi giữa Sinclair và chính quyền Trump, thứ mà theo họ nó có thể là bằng chứng rằng tập đoàn này đang được đối xử ưu ái.

Tờ New York Times đã gọi tập đoàn này là “một gã khổng lồ bảo thủ,” rằng từ thời ông Bush lên làm tổng thống, 173 đài truyền hình của nó đã được dùng “để thúc đẩy một chương trình nghị sự chủ yếu ngả về cánh hữu.”

Tờ Washington Post mô tả Sinclair là “một công ty có bề dày lịch sử trong việc ủng hộ sự nghiệp và những ứng viên bảo thủ trên các kênh sóng của đài.”

Gần đây hơn, Sinclair đã bổ sung thêm trang web Circa vào danh mục đầu tư của mình. Circa được mô tả là “Breitbart mới” và là một lựa chọn yêu thích của những trợ lý Nhà Trắng, những người muốn đưa tin tức tới một nguồn thân thiện (một quy trình còn được biết đến với tên là “rò rỉ”).

Như trang tin Root của Mỹ đã viết: “Chuyện gì sẽ xảy ra nếu Breitbart và Fox News có hai đứa con? Nếu như chúng lớn lên và trở thành một phiên bản tuyệt vời và bóng bẩy hơn so với cha mẹ chúng, và dần trở nên quyền lực hơn? Hãy gặp gỡ Sinclair và Circa – những người bạn thân mới của Donald  Trump.”

Sự lo lắng ngày càng gia tăng tại Mỹ trước sự trỗi dậy của Sinclair bắt nguồn từ niềm tin rằng các mối quan hệ thân thiết của công ty với ông Trump đã cho phép nó đi men theo các quy định của thị trường.

Vốn là hãng truyền hình lớn nhất đất nước, Sinclair sắp sẵn sàng thực hiện bước đi lớn nhất. Nếu FCC phê duyệt vụ mua lại thêm 42 đài truyền hình với giá 3,9 tỷ USD của Sinclair, công ty này sẽ tiếp cận được tới gần ba phần tư các hộ gia đình ở Mỹ.

Một nguyên nhân khác gây lo ngại, và sự chú ý ngày càng tăng, là điều được xem như chương trình nghị sự chính trị công khai của công ty.

Sinclair buộc các đài địa phương của mình phát các “tin tức” ủng hộ ông Trump. Hồi tháng Tư, họ đã thuê Boris Epshteyn, cựu phát ngôn chiến dịch của ông Trump kiêm thành viên văn phòng báo chí Nhà Trắng, làm nhà phân tích chính trị chính của mình.

Không ngạc nhiên, những bài bình luận chính trị dài 10 phút “phải lên sóng” của Epshteyn rất gần với những thông điệp của chính quyền Trump.

Trang tin tức và phân tích Slate nói về những đóng góp của Epshteyn như sau: “Xét về mặt tuyên truyền, đây hoàn toàn là một công cụ thuần sức mạnh công nghiệp.”

Một số đài địa phương đã nổi giận trước ý tưởng về các gói tin thân Trump “phải lên sóng.” Ban quản lý Sinclair nói rằng các gói tin này là cần thiết để người xem tiếp xúc với các quan điểm đa dạng như một sự đối trọng với những khuynh hướng cấp tiến mà họ tin là giới truyền thông đang có, bao gồm cả các nhân viên thuộc chính các đài địa phương.

“Chín mươi chín phẩy chín mươi chín phần trăm truyền thông nghiêng về cánh tả hoặc trung lập,” David Smith, người khi đó là Giám đốc điều hành của Sinclair chia sẻ với tờ Rolling Stone năm 2005.

Nhưng quan điểm chính trị của Sinclair không chỉ giới hạn ở những đóng góp của Epshteyn. Công ty có một bề dày lịch sử trong việc phát sóng các thông tin thường là gây tranh cãi, và do đó từng bị xử phạt – mà luôn tỏ ra là chỉ có ý đưa “tin tức.”

Mặc dù không có nét đặc sắc văn hóa của các mạng lưới bảo thủ lớn như Fox News, sức ảnh hưởng của Sinclair lại tinh vi hơn. Không như Fox News, hãng tin quảng bá thương hiệu một cách rõ ràng và đầy tự hào, hầu hết người xem các đài địa phương của Sinclair chẳng biết ai sở hữu chúng vì thông tin này không được quảng bá trong mạng lưới Sinclair.

Nhưng chính ý định mua lại một tập hợp các đài truyền thông mới thuộc sở hữu của Tribune Media – cựu chủ sở hữu các tờ báo Chicago Tribune và Los Angeles Times lẫy lừng – đã đẩy họ vào tâm điểm chú ý của người dân cả nước theo một cách chưa từng thấy trước đây.

“Mới chỉ vài năm trước có một số vụ sáp nhập không thể tưởng tượng được,” Copps, hiện hợp tác với nhóm giám sát Common Cause có trụ sở ở DC chia sẻ với tờ Guardian. “Chúng ta đang ở trong một thời kỳ mà mọi thứ đều dữ dội đến nỗi chẳng có gì là không tưởng tượng  được.”

Với chính quyền Trump, Sinclair có sức quyến rũ rõ ràng.

Hình bóng phủ trùm phía sau Sinclair là David Smith, người thừa kế công ty do cha mình lập ra từ thời Nixon.

Smith gần đây đã kết thúc triều đại 28 năm với tư cách Giám đốc điều hành của mình, và cùng những người anh em duy trì một thứ mà một tờ báo trong ngành đã gọi là “sự kiểm soát rắn như thép” với đế chế truyền thông tỷ đô cũng như quyền lợi tài chính đa số của công ty.

Gia đình Smith, xuất thân từ vùng Baltimore, không thích lộ mình quá nhiều trước công chúng – họ chỉ đồng ý tham gia vài cuộc phỏng vấn, và David Smith còn chẳng có trang Wikipedia viết về bản thân.

“Chúng tôi sẽ duy trì sự ẩn danh nhiều hết mức có thể,” ông chia sẻ với tờ Baltimore Sun năm 1995, một trong những lần hiếm hoi trò chuyện với báo  giới.

Chương trình nghị sự chính trị của họ thì lại ít bí ẩn hơn. Hồ sơ tài chính chiến dịch cho thấy anh em nhà Smith luôn có những khoản đóng góp khổng lồ cho các đảng viên Cộng hòa.

Và một bài phân tích của tờ Washington Post về hoạt động đưa tin cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 của công ty này phát hiện ra rằng các đài của Sinclair thể hiện sự ưu ái bất thường với ông Trump và thái độ tiêu cực với bà Hillary Clinton.

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm ngoái, Sinclair không có bất kỳ cuộc phỏng vấn nào với bà Clinton. Ngược lại, số cuộc phỏng vấn “độc quyền” với ông Trump của Sinclair lên đến 15 cuộc, và được phát chủ yếu tại các bang dao động chiến lược trong những tháng cuối cuộc bầu cử và không kèm theo bình luận nào, bất chấp việc phải kiểm tra sự thật mà các cuộc phỏng vấn với ông Trump thường yêu cầu.

Sinclair khăng khăng rằng họ không có thỏa thuận đặc biệt nào với chiến dịch tranh cử của ông Trump, và rằng bà Clinton không xếp thời gian trả lời phỏng vấn với họ.

Các quan chức thuộc chiến dịch của bà Clinton thì nói rằng họ có lý do để từ chối Sinclair. Mặc dù vậy, ứng viên phó tổng thống của bà Clinton, ông Tim Kaine, đã có khả nhiều cuộc phỏng vấn với các đài thuộc Sinclair.

Theo Politico, con rể ông Trump là Jared Kushner đã phát biểu trước một khán phòng đầy ắp các doanh nhân Manhattan rằng bộ máy chiến dịch tranh cử đã thỏa thuận với Sinclair để bảo đảm việc được đưa tin tốt hơn tại các bang mà họ cần phiếu bầu nhất.

Cách mà Sinclair dùng để bành trướng – cụ thể là sự dọn đường của ông Trump – đang gây ra một sự lo ngại rộng khắp xuyên suốt các mạng lưới truyền thông và chính trị. Trọng tâm của mối quan ngại là Ajit Pai, người đã được ông Trump bổ nhiệm lãnh đạo cơ quan quản lý truyền thông hàng đầu nước Mỹ, FCC.

Từ khi bắt đầu công việc vào tháng 1, ông Pai đã rất bận rộn nới lỏng các biện pháp bảo vệ các đài truyền thông địa phương từng giới hạn sự bành trướng của Sinclair.

FCC mới dưới thời ông Trump đã nhanh chóng dọn đi những chướng ngại cho việc Sinclair tiếp quản Tribune. Một ngày trước khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức, ông Smith đã mời ông Pai tới một buổi họp của kênh ABC trực thuộc công ty tại trụ sở ở Washington.

Từ khi bắt đầu công việc vào tháng 1, ông Pai đã rất bận rộn nới lỏng các biện pháp bảo vệ các đài truyền thông địa phương từng giới hạn sự bành trướng của Sinclair.

Theo một bài điều tra của tờ New York Times, trong vòng 10 ngày tiếp quản FCC, ông Pai đã nới lỏng một hạn chế về việc các đài truyền hình chia sẻ các nguồn lực, bao gồm doanh thu quảng cáo – cũng chính là chủ đề mà ông Smith đã mời ông Pai đến bàn bạc.

Hồi tháng 1, phóng sự của tờ Times cho biết “Pai đã có một cuộc oanh tạc bãi bỏ quy định để cho phép hoặc đề xuất một danh sách mong muốn thay đổi chính sách cơ bản mà ông Smith và công ty của ông ta ủng hộ.”

Tom Wheeler, người tiền nhiệm của Pai tại FCC, hiện đang làm việc ở Viện Brookings cho biết: “Điều đáng ngạc nhiên là FCC của ông Trump thay đổi đến thế nào và cách họ thay đổi mà không cho công chúng bất kỳ cơ hội có ý kiến thực nào và không theo bất kỳ thủ tục hợp pháp nào… Bạn sẽ phải vò đầu bứt tai khi nhìn vào cách hành xử đó.”

Để hiểu rõ hơn về cách hành xử này và hệ quả của nó, nên xem xét khởi điểm của Sinclair.

Cha của David Smith, Julian Sinclair Smith, được mô tả trong bản chính thức về lịch sử công ty là “người đàn ông gia trưởng với anh em Smith,” đã thành lập công ty vào năm 1971, và vẫn tham gia kinh doanh tới khi qua đời vì bệnh Parkinson năm 1993.

Tuy nhiên, những thay đổi cách mạng nhất của công ty bắt đầu từ khoảng năm 1990, khi anh em Smith tập hợp số cổ phần còn lại của cha mẹ mình và khởi động một cuộc mua lại với quy mô lớn sẽ kéo dài nhiều thập kỷ.

Khi Sinclair mở rộng, sự chú ý vào nó cũng tăng lên. Và càng lúc, anh em Smith nhận ra rằng họ không chỉ là những người đưa tin, mà còn là đối tượng của tin tức.

Năm 1996, David Smith bị bắt giữ do nghi ngờ đã gạ gẫm một gái mại dâm mà theo cảnh sát là đã “có quan hệ tình dục phi tự nhiên và trụy lạc với ông ta” trong một chiếc Mercedes do Sinclair sở hữu.

Tuy nhiên, so với cáo buộc tình dục nhẹ nhàng này, điều khiến các nhà phê bình thấy khó chịu hơn là cách mà Smith thoát khỏi việc phải đi lao động công ích theo lệnh của tòa án nhờ sự mặc cả tại tòa: để cho công ty truyền thông của ông ta sản xuất loạt chương trình tư vấn cai nghiện tại địa phương và phát sóng chúng như các gói tin tức.

Luanne Canipe, một cựu phóng viên của Sinclair cho biết sự việc này cũng vẽ ra bức tranh lớn hơn văn hóa thành kiến giới tính tại nơi làm việc.

“Cứ cho là việc bắt giữ Giám đốc điều hành là một phần trong bầu không khí tình dục trải khắp các cấp trong công ty,” Canipe, người đã rời Sinclair năm 1998 cho hay.

“Môi trường làm việc ở đó không tốt. Tôi nghĩ có lẽ những gì ông ta đã làm đã tạo ra cảm giác rằng mọi thứ là một trò chơi công bằng.”

Một người băn khoăn với sự tăng trưởng của Sinclair là Rupert Murdoch.

Sự phát triển của Sinclair có thể đã không lọt vào tầm ngắm, nhưng không thể qua mắt được một ông trùm truyền thông khác – Rupert Murdoch, chủ tịch kiêm quyền giám đốc điều hành của Fox  News.

Mặc dù Sinclair khăng khăng là không quan tâm đến việc cạnh tranh với các nền tảng tin tức truyền hình cáp quốc gia như của Murdoch, nhưng các nhà quan sát trong giới cho biết ông trùm truyền thông đang lên sẵn chiến lược chống lại sự nổi dậy của một đối thủ tiềm năng.

Sau một nỗ lực bất thành nhằm trả giá cao hơn cho Tribune để vượt mặt Sinclair, Murdoch đang đe dọa sẽ chuyển các kênh liên kết của Fox từ các đài do Sinclair sở hữu sang một đài truyền hình độc lập nhỏ hơn.

Nhưng không phải chỉ những lợi ích kinh doanh của Sinclair gây quan ngại – những quan hệ chính trị của công ty cũng vậy.

Hãy xét trường hợp cựu nghị sỹ Bob Ehrlich, một đảng viên Cộng hòa ở Maryland sau đó đã trở thành thống đốc bang.

Theo tờ Baltimore Sun năm 2002, sau khi hối thúc FCC thông qua nhanh yêu cầu mua thêm nhiều đài phát sóng của Sinclair, ông Ehrlich đã được hưởng những ưu đãi của công ty, ví dụ như thường xuyên được sử dụng chiếc trực thăng sang trọng dành cho giám đốc điều hành Sinclair.

Tới khi thông tin chi tiết của bài phóng sự được công bố, Ehrlich đã thắng cuộc bầu cử thống đốc.

Năm 2004, ban lãnh đạo Sinclair được cho là đã yêu cầu các đài truyền hình liên kết tại các địa phương chiếu một phim tài liệu về ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, ông John Kerry, dựa trên những cáo buộc mà sau đó được chứng minh là vô căn cứ – rằng ông Kerry đã bịa ra trong hồ sơ rằng mình từng là một sỹ quan lái tàu trong chiến tranh Việt Nam.

Một trưởng văn phòng ở Washington DC đã công khai phản đối và bị sa thải vì hành vi phạm tội này. Sự việc đã gay ra một làn sóng bất bình tại các đài, nhưng Sinclair nói rằng các bài viết của giới truyền thông về sự việc gây tranh cãi này đã phóng đại vấn đề.

Cũng trong khoảng thời gian này, khi George W.Bush đối mặt với những chỉ trích về chiến tranh Iraq, Sinclair đã yêu cầu 7 đài của mình không chiếu một tập trong chương trình Nightline mà ở đó người dẫn chương trình Ted Koppel đã đọc tên của tất cả các binh sỹ Mỹ thiệt mạng trong cuộc chiến, cho rằng điều đó “làm suy yếu những nỗ lực của Mỹ tại  Iraq.”

Quyết định này đã gây ra một sự phản đối dữ dội, ngay cả từ phía thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa là ông John McCain, một cựu binh chiến tranh Việt  Nam.

Ông McCain đã viết một lá thư cho David Smith nói rằng quyết định này là “không yêu nước” và là “một sự tai hại với dư luận, với những người đàn ông và phụ nữ thuộc lực lượng vũ trang của Mỹ.”

Trong những lần khác, sự ảnh hưởng của Sinclair ít nhiều mơ hồ hơn. Khi phóng viên của tờ Guardian, Ben Jacobs bị hành hung bởi người khi đó là ứng viên quốc hội Hoa Kỳ, Greg Gianforte, vào đêm bầu cử của ông ta tại Montana, đài NBC địa phương mới đây được Sinclair mua lại đã từ chối phát đoạn ghi âm của Jacobs về sự việc, bất chấp những khẩn nài của các giám đốc điều hành NBC ở New York.

Giám đốc kênh tin tức địa phương cho biết bà không chịu ảnh hưởng của Sinclair và lưu ý rằng vụ mua lại này vẫn chưa hoàn tất. Gianforte đã đắc cử, và một ngày sau khi đảng viên Cộng hòa người Montana bị buộc tội hành hung, Phó chủ tịch kiêm giám đốc Sinclair là Fred Smith đã gửi tặng ông 1.000 USD.

Trong khi đó, với việc mua lại Circa, một ứng dụng tin tức trên di động vào năm 2015, Sinclair đã lần đầu tiên nắm quyền kiểm soát một hãng tin tức dạng văn bản tầm cỡ quốc gia.

Với sự hỗ trợ của đội ngũ nhân viên 70 người, Sinclair đã biến ứng dụng này thành nền tảng khuynh hướng bảo thủ với những mẩu tin ít được kiểm chứng – thường được viết mà không kèm bất kỳ dòng phụ đề nào về tác giả ngoại trừ “Nhân viên của Circa” – và thường xuyên tỏ ý tâng bốc chương trình nghị sự của chính quyền Trump.

Ông Trump và các phụ tá đã báo đáp cho sự ưu ái này bằng cách kết nối tới các nội dung của Circa, và hiện Circa đã trở thành một nguồn tin yêu thích của Sean Hannity, người ủng hộ xun xoe ông Trump nhất của Fox News. (Sinclair phủ nhận Circa có bất kỳ khuynh hướng chính trị nào vì không có bài xã luận nào được đăng ở đây.)

Sự trỗi dậy của Sinclair gần đây cũng khuấy đảo các đảng viên Dân chủ tại Washington, những người ngày càng lên tiếng nhiều hơn về vấn đề này.

Mùa Hè vừa qua, thượng nghị sỹ Maria Cantwell đã chủ trì một nhóm các đồng sự hối thúc các lãnh đạo thương mại và tư pháp xem xét thật kỹ thỏa thuận sắp thực hiện với Tribune, nêu lên quan ngại “về mức độ tập trung truyền thông mà vụ sáp nhập này tạo ra, và tác động của nó với lợi ích công cộng,” theo lá thư tháng Sáu của các nhà lập pháp.

Và mới đây, các đảng viên Dân chủ tại nghị viện nắm giữ các vị trí quản lý cao cấp ở FCC đã trực tiếp bày tỏ sự thất vọng của mình với ông Pai về cái mà họ coi là một “mô hình” đối xử ưu đãi cho Sinclair.

Bên cạnh những thay đổi mở đường cho vụ sáp nhập của Sinclair, FCC của ông Pai còn để xuất xóa bỏ một trong những quy tắc cơ bản nhất là yêu cầu các đài tin tức địa phương thực sự có một trường quay tại nơi họ phát tin.

Bây giờ, cơ quan này dường như đã sẵn sàng loại bỏ những biện pháp bảo vệ truyền thông địa phương, hành động sẽ cho phép Sinclair và các hãng truyền thông khác tiết kiệm ngân sách bằng cách cắt giảm nhân viên tại địa phương và áp đặt thêm các đầu vào xuất bản từ trụ sở công ty.

Và như thế có nghĩa là sẽ có thêm nhiều người Mỹ nghe tin tức từ công ty nguy hiểm nhất nước mà hầu hết họ chưa nghe tên bao giờ – dù họ có biết điều đó hay không.

Theo VIETNAM PLUS / THE GUARDIAN

Tags: