⠀
Phải hiểu đúng về du lịch sinh thái như thế nào?
Theo các nhà chuyên môn, du lịch sinh thái (ecotourism) là hình thức du lịch dựa vào các giá trị thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hóa địa phương với sự tham gia của cộng đồng nhằm phát triển bền vững.
Ở một khía cạnh khác, có thể hiểu du lịch sinh thái là loại hình du lịch mà lợi ích của nó gắn chặt với trách nhiệm bảo tồn môi trường và cải thiện phúc lợi cho người dân địa phương.
Như vậy, dựa vào những thế mạnh tự nhiên, du lịch sinh thái có thể mang lại những cơ hội mới cho phát triển ngành công nghiệp không khói của Việt Nam. Bởi vậy mà những năm gần đây, loại hình du lịch này đang dần trở thành một trào lưu, thậm chí người ta còn hy vọng nó sẽ mang lại sự phát triển bền vững cho nhiều điểm du lịch và cho cả nước. Tuy nhiên, với những người biết lo xa thì ngay trong niềm hy vọng mơ hồ đó đã ẩn chứa không ít thách thức, nhất là sự khuyến khích phát triển không đi cùng với hiểu biết và trách nhiệm.
Thực tế cho thấy, hầu hết các điểm du lịch sinh thái của ta hiện nay đều không theo một nguyên tắc nào.
Bỏ qua những quy chuẩn được xác lập chặt chẽ, tại nhiều địa phương, chỉ cần có một khoảng vườn là được gắn bảng du lịch sinh thái. Căn nguyên là các địa phương này chỉ biết hướng đến lợi nhuận mà lãng quên trách nhiệm đặt ra đối với loại hình du lịch đặc thù của mình. Những người làm du lịch theo kiểu “mì ăn liền” ấy không cần biết rằng, một trong những yêu cầu cơ bản để tiếp cận du lịch sinh thái là khả năng nhận thức cùng với trách nhiệm cao đối với các giá trị thiên nhiên; rằng mọi động thái trong lĩnh vực này đều phải hướng tới phát triển bền vững, bắt đầu từ những cách thức phù hợp nhằm từng bước thay đổi thói quen cũ, ý thức được lợi ích lâu bền cho doanh nghiệp, cộng đồng và cả đối với sự thụ hưởng của du khách. Tất cả đang cần một hành động mới và cụ thể, từ giữ gìn vệ sinh nơi công cộng, hạn chế gây ô nhiễm, tiếng ồn…, đến tiết kiệm năng lượng, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, v.v.
Kinh nghiệm của những quốc gia có bề dày thành tựu về du lịch sinh thái đều cho thấy: Phát triển du lịch nói chung, du lịch sinh thái nói riêng gắn với những hình ảnh và sản phẩm du lịch đã tạo nên ấn tượng là một phương thức phát triển thị trường hiệu quả. Tiếc rằng, trong khi sự đa dạng về văn hóa, dân tộc hay nét riêng về ẩm thực đã trở thành hình ảnh Việt Nam trong con mắt du khách quốc tế, thì sản phẩm du lịch sinh thái của ta hiện chưa thật sự tạo ra điểm nhấn trong cảm nhận của khách du lịch cả trong nước và nước ngoài.
Lúc này, một định hướng căn bản cho sự phát triển bền vững, hiệu quả của du lịch sinh thái vừa có thể được xem là bước đi tiên phong trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, vừa là cơ sở phát triển một loại hình dịch vụ mới.
Đặc biệt, trong điều kiện môi trường đang trở thành vấn đề toàn cầu như hiện nay, nhiều tổ chức và nhiều nước trên thế giới đều dành sự quan tâm thích đáng tới du lịch sinh thái và có thể tham gia tư vấn hay hỗ trợ trực tiếp cho phát triển du lịch sinh thái của các quốc gia đang phát triển.
Những giải pháp bước đầu về nghiên cứu, quy hoạch các vùng có thể phát triển du lịch sinh thái, nâng cao nhận thức cộng đồng qua tuyên truyền và hệ thống luật, thực hiện các mô hình thí điểm ở một vài nơi… là những công việc có thể thực hiện được.
Tất nhiên, định hướng phát triển du lịch sinh thái có mang lại ý nghĩa và kết quả thực tế hay không lại phụ thuộc hoàn toàn vào sự hiểu biết cùng khả năng xây dựng cụ thể các chương trình, dự án hành động, bao gồm các điều kiện, cách thức và kinh phí thực hiện, cũng như việc xác định rõ các cơ quan có trách nhiệm.
Đây cũng là bài học được rút ra từ nhiều chính sách định hướng thuộc các lĩnh vực khác.
Theo LÊ MẠNH TUẤN / NHÂN DÂN ONLINE
