Chùm ảnh: Những nét chấm phá về đạo thờ Mẫu của người Việt

Thờ Mẫu là tín ngưỡng dân gian thuần Viêt, có lịch sử lâu đời. Trong tín ngưỡng này, dân gian tin rằng Mẫu là vị thần tối cao được hóa thân thành Tứ vị Thánh mẫu…

Cùng khám phá đạo thờ Mẫu qua trưng bày chuyên đề đặc sắc của Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Trong quan niệm của đạo thờ Mẫu, Mẫu ngự trên ban thờ, nơi người dân đến dâng lễ, xin lộc. Ban thờ luôn giữ được sự sạch sẽ, tôn nghiêm. Chiếu hầu trước ban thờ là nơi ông đồng, bà đồng tổ chức các vấn hầu – nghi lễ chính của tín ngưỡng thờ Mẫu. Bàn loan phía dưới dùng để nước, rượu dâng Thánh và để Thánh ngắm mình khi về ngự.

Trước mỗi buổi lễ, ban thờ được trang trí rất đẹp với nhiều mâm lễ, đồ lễ và hoa. Trong 3 bức tượng trên ban thờ, bức bên trái là tượng Mẫu Đệ Nhị (Mẫu Thượng Ngàn), bức giữa là tượng Mẫu Đệ Nhất (Mẫu Thiên), bức bên phải là tượng Mẫu Đệ Tam (Mẫu Thoải).

Trong nghi lễ hầu đồng, trang phục là dấu hiệu quan trọng để nhận biết các giá đồng ứng với từng vị Thánh. Một giá đồng có trang phục đẹp sẽ giúp người hầu đồng thêm thăng hoa, trình diễn đẹp hơn và khiến người tham dự thêm hưng phấn.

Cô Bé Thượng Ngàn là con út của mẫu Thượng Ngàn. Sắc phục màu xanh tượng trưng cho Nhạc Phủ. Khi giáng đồng Cô Bé thường ban phát lộc, đôi khi cũng làm thuốc chữa bệnh cho người dân.

Ông Hoàng Mười sắc phục màu vàng tượng trưng cho Địa Phủ. Tương truyền, Ngài là vị tướng thời Lê có nhiều công trạng, văn võ song toàn được dân tôn là Thánh. Mọi người thường cầu xin Ngài ban cho trí tuệ, công danh. ngài thường xuất hiện ở các giá hầu đồng với dung mạo khôi ngô, tuấn kiệt.

Chầu đệ tam được coi là hóa thân của Mẫu Đệ Tam. Khăn áo màu trắng tượng trưng cho Thoải Phủ. Ngài có tâm trong sáng nhưng ít giáng đồng vì sự tích buồn do bị hàm oan.

Nhu cầu của hầu đồng đã sinh ra nghề làm trang phục hầu đồng. Làng Hoàng Xá, Thường Tín, Hà Nội có gần chục cơ sở sản xuất khăn áo phục vụ hầu đồng, thu hút nhiều lao động địa phương và các vùng lân cận. Các xưởng sản xuất thường làm theo đơn đặt hàng, bên cạnh đó họ còn sáng tạo nhiều mẫu mã mới để đáp ứng yêu cầu khách hàng.

Người thực hiện các giá hầu đồng sử dụng rất nhiều loại trang sức khác nhau, được gia công tinh xảo như thẻ bài dùng trong các giá Quan, cù ngọc dùng trong các giá Quan, giá Hoàng, các loại vòng dùng trong các giá Chầu, giá Cô…

Hát văn là lễ nhạc chầu Thánh, có vai trò quan trọng trong lễ hẫu đồng. Lời ca, tiếng nhạc của cung văn nhằm mời gọi các vị Thánh về. Bộ dụng cụ hát văn ngày nay gồm những nhạc cụ truyền thống như đàn nguyệt, đàn tranh, trống ban, trống cái, phách, đàn nhị, thanh la, não bạt, cành đôi, sáo và cả những thiết bị hiện đại như micro, amply, loa…

Đồ mã hiến tế cho các giá hầu đồng rất phong phú về chủng loại, mẫu mã, lấy cảm hứng từ các bức tượng mẫu, hoa văn rồng, phượng tại các ngôi đền.

Đối với những người đi lễ, lộc được hiểu theo nhiều cách khác nhau là: sức khỏe, tiền tài, làm ăn phát đạt, sự thịnh vượng… do thánh ban. Lễ vật dâng lên Thánh, được Thánh chứng và ban phát cho những người đi lễ cũng gọi là lộc. Người nhận được lộc tin rằng học sẽ gặp may mắn trong cuộc sống. Vì vậy, ai cũng cố gắng xin được càng nhiều lộc càng tốt.

Theo KIẾN THỨC

Tags: , , ,