⠀
9 nguyên tắc của phát triển bền vững
Phát triển bền vững ở mỗi quốc gia và trên quy mô toàn cầu có thể trở thành hiện thực thông qua việc xây dựng xã hội phát triển bền vững. Đây là một xã hội biết kết hợp hài hoà việc phát triển kinh tế – xã hội với việc bảo vệ môi trường.
Để xây dựng một xã hội phát triển bền vững, cần thực hiện 9 nguyên tắc cơ bản sau đây:
1. Tôn trọng và quan tâm đến cuộc sống cộng đồng Đây là nguyên tắc vô cùng quan trọng, nói nên trách nhiệm phải quan tâm đến mọi người xung quanh và các hình thái khác nhau của cuộc sống, điều đó có nghĩa là sự phát triển của nước này không làm phương hại đến quyền lợi của những nước khác, cũng như sự phát triển của thế hệ hiện nay không gây tổn hại tới thế hệ mai sau.
2. Nâng cao chất lượng cuộc sống của con người: Mục đích cơ bản của sự phát triển là cải thiện chất lượng cuộc sống của con người. Mỗi dân tộc có những mục tiêu khác nhau trong sự phát triển, nhưng lại có một số điểm thống nhất. Đó là mục tiêu xây dựng cuộc sống lành mạnh, có một nền giá dục tốt, có đủ tài nguyên để đảm bao cuộc sống không những cho riêng mình mà cho cả thế hê mai sau, có quyền tự do bình đẳng, được đảm bảo an toàn và không bạo lực, mỗi thành viên trong xã hội đều mong có cuộc sống ngày càng tốt hơn
3. Bảo vệ sức sống và tính đa dạng sinh học của Trái Đất: Phát triển trên cơ sở bảo vệ đòi hỏi phải song hành với những hành động thích hợp, thận trọng để bảo tồn chức năng và tính đa dạng của các hệ sinh thái trên Trái Đất được tập hợp thành sinh quyển và các hệ thống nuôi dưỡng sự sóng con người Chính hệ thống này có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc điều chỉnh khí hậu, cân bằng nước và làm cho không khí trong lành, điều hoa dòng chảy, chu chuyển các yếu tố cơ bản, cấu tạo, tái tạo đất màu và phục hồi các hệ sinh thái.
Bảo vệ tính đa dạng sinh học có nghĩa là bảo vệ tất cả các loại động vật, thực vật, vi sinh vật trên hành tinh của chúng ta và toàn bộ vốn gen di truyền có trong mỗi loài.
4. Hạn chế đến mức thấp nhất việc làm suy giảm các nguồn tài nguyên không tái tạo: Tài nguyên không tái tạo như quặng, dầu, khí đốt, than đá… trong quá trình sử dụng sẽ bị biến đổi không thể bền vững được. Theo dự báo một số khoáng sản chủ yếu trên Trái đất với tốc độ khai thác và sử dụng hiện nay sẽ bị cạn kiệt trong tương lai gần, ví dụ khí đốt khoảng 30 năm, dầu mỏ khoảng 50năm, than đá khoảng 150-200năm… Trong khi loài người chưa tìm được các loại thay thế, cần phải sử dụng tài nguyên không tái tạo một cách hợp lý và tiết kiệm bằng nhiều cách như quay vòng, tái chế chất thải, sử dụng tối đa các thành phần có ích chứa trong từng loại tài nguyên, dùng tài nguyên tái tạo khác có thể được để thay thế chúng…
5. Giữ vững trong khả năng chịu đựng được của Trái đất: Như đã biết, mức độ chịu đựng của Trái đất nói chung hay của một hê sinh thái nào đó, dù là tự nhiên hay nhân tạo, đều có giới hạn. Con người có thể mở rộng giới hạn đó bằng kỹ thuật truyền thống hay áp dụng công nghệ mới để thoả mãn nhu cầu của mình. Nhưng nếu không dựa trên quy luật phát triển nội tại của tự nhiên thì thường phải trả giá rất đắt bằng sự suy thoái, nghèo kiệt đa dạng sinh học hoặc suy giảm chức năng cung cấp tài nguyên của thiên nhiên.
Sự bền vững sẽ không có được nếu dân số thế giới ngày càng tăng. Do dân số tăng, nhu cầu sử dụng các nguồn tài nguyên ngày càng lớn vượt quá khả năng chịu đựng của Trái đất. Muốn tìm giải pháp đúng đắn để quản lý, sử dụng bền vững các tài nguyên, chúng ta phải tạo ra một dải an toàn giữa toàn bộ các tác động của con người với ranh giới ước lượng môi trường Trái đất có thể chịu đựng được.
6. Thay đổi thái độ và hành vi của con người: Trước đây ngay cả hiện tại, nhiều người trong chúng ta không biết cách sống bền vững. Sự nghèo khổ buộc con người phải tìm mọi cách để tồn tại như: phá rừng làm nương rẫy, săn bắn chim thú… Những hoạt động đó xảy ra liên tục đã gây ra tác động xấu đến môi trường sinh thái làm nghèo kiệt quỹ đất, suy giảm nguồn tài nguyên. Nạn đói, nghèo khổ thường xuyên xảy ra với các nước có thu nhập thấp. Còn với các nước có thu nhập cao thì nhu cầu sử dụng tài nguyên ngày càng cao, ở đó họ dùng một cách lãng phí quá mức chịu đựng của thiên nhiên, nên đã làm ảnh hưởng lớn đến cộng đồng. Vì vậy, con người nhất thiết phải thay đổi thái độ và hành vi của mình, không những để cho các cộng đồng biết sử dụng bền vững nguồn tài nguyên mà còn để thay đổi các chính sách hỗ trợ về kinh tế và buôn bán trên thế giới.
7. Để cho các cộng đồng tư quản lý môi trường của mình: Môi trường là ngôi nhà chung không phải của riêng cá nhân, cộng đồng nào. Vì vậy việc cứu lấy Trái đất và xây dựng một cuộc sống bền vững phụ thuộc vào niềm tin và sự đóng góp của mỗi cá nhân. Khi nào nhân dân biết tự mình tổ chức cuộc sống bền vững trong cộng đồng của mình, họ sẽ có một sức sống manh mẽ cho dù cộng đồng của họ giàu hay nghèo, thành thị hay nông thôn.
Một cộng đồng muốn được sống bền vững, thì trước hết phải quan tâm bảo vệ cuộc sống của chính mình và không làm ảnh hưởng đến môi trường của cộng đồng khác. Họ cần biết cách sử dụng tài nguyên của mình một cách tiết kiệm, bền vững và có ý thức về việc thải các chất thải độc hại và xử lý một cách an toàn. Họ phải tìm cách bao vệ hệ thống nuôi dưỡng sự sống và tính đa dạng của hệ sinh thái ở địa phương.
8. Xây dựng một khuôn mẫu quốc gia thống nhất, thuận lợi cho sự phát triển và bảo vệ: Một xã hội muốn phát triển bền vững phải biết kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, phải xây dựng được một sự đồng tâm nhất trí và đạo đức cuộc sống bền vững trong các cộng đồng. Các chính quyền Trung ương cũng như địa phương phải có cơ cấu thống nhất về quản lý môi trường, bảo vệ các dạng tài nguyên. Bên cạnh hệ thống quyền lực cũng cần phải có luật về bảo vệ môi trường một cách toàn diện. Vì luật là công cụ quan trọng để đảm bảo thực hiện những chính sách, đảm bảo một cuộc sống bền vững, bảo vệ và khuyến khích mọi người tuân theo pháp luật
9. Xây dựng một khối liên minh toàn câu trong việc bảo vệ môi trường: Như đã nêu ở trên, muốn bảo vệ môi trường bền vững chúng ta không thể làm riêng lẻ được, mà phải có một sự liên minh giữa các nước. Bầu khí quyển và các đạ dương tác động qua lại lẫn nhau tạo ra khí hậu trên Trái đất. Nhiều con sông lớn là chung của nhiều quốc gia. Vì vậy, bảo vệ sự trong sạch của dòng sông, của biển, của bầu khí quyển là trách nhiệm của nhiều nước. Sự bền vững trong mỗi nước luôn luôn phụ thuộc vào các hiệp ước quốc tế để quản lý các nguồn tài nguyên chủ yếu. Các quốc gia cần tích cực tham gia ký kết và thực hiện các công ước đa dạng sinh học, CITES, công ước bảo vệ tầng OZON, công ước RAMSA, công ước luật biển…
Theo TẠP CHÍ TÀI NGUYÊN & MÔI TRƯỜNG
Tags: Phát triển bền vững