“Dù mất một Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, quân đội vẫn còn Trung tướng Nguyễn Văn Thiệu, đồng bào còn một chiến sĩ Nguyễn Văn Thiệu. Tôi nguyện sẽ chiến đấu kề bên anh em chiến sĩ”.
Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử – chiến dịch quyết chiến, chiến lược trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 – là mốc son chói lọi đánh dấu cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi.
Khi đoàn quân giải phóng tiến vào tiếp quản Sài Gòn ngày 30/4/1975, chàng trai Nguyễn Đạt khi ấy 19 tuổi đã vác máy ảnh ghi lại nhiều khoảnh khắc lịch sử quý giá.
Dương Văn Minh và nhóm của ông đã quyết tâm giành lấy quyền lực để kết thúc chiến tranh bằng các biện pháp: hoặc thương lượng hoặc bàn giao hoặc đầu hàng…
“Trong 13 năm viết về chiến tranh Việt Nam, tôi chưa bao giờ mơ nó kết thúc theo cách như buổi chiều nay. Tôi nghĩ rằng nó có thể kết thúc bằng một cuộc thanh toán chính trị giống như ở Lào. Thậm chí, một trận đánh sinh tử với thành phố còn lại trong tàn phá”.
Sau hơn 20 năm gây chiến ở Việt Nam, hơn 5 vạn lính Mỹ thiệt mạng và cuối cùng người Mỹ vẫn phải “bỏ của chạy lấy người” theo đúng nghĩa đen.
GS Trần Đông A nhớ lại, khoảng hai, ba ngày trước 30/4, khi các cánh quân giải phóng tiến sát Sài Gòn, ông đã cảm nhận về một cái kết…
Những ngày cuối cùng, Trại Davis đã trở thành “địa chỉ đỏ” để chính quyền Sài Gòn tìm cách tiếp xúc, vừa để thăm dò ý đồ chiến lược của ta, vừa để làm chậm bước tiến như vũ bão của đại quân ta…
Phạm Xuân Ẩn có nhãn quan của một nhà trí thức, một nhà tình báo cộng sản sống trong môi trường tư bản. Ông cảm thấy dằn vặt, đau đớn vì “hòa bình rồi mà sống với các đồng chí của mình khó thế”.
Trang bìa tạp chí Time ngày 12/5/1975 có một bức bản đồ Việt Nam màu đỏ và ngôi sao vàng ở vị trí của Sài Gòn được chú thích: “Ho Chi Minh City”…