⠀
Chùm ảnh: Tháp Cánh Tiên ở Bình Định có gì độc đáo?
Trong số những tháp cổ Champa còn lại ở tỉnh Bình Định, tháp Cánh Tiên không chỉ là một trong những kiến trúc còn khá nguyên vẹn, mà còn thuộc loại tháp ít thấy trong lịch sử kiến trúc Chăm.
Tháp Cánh Tiên còn có tên gọi tháp Đồng, là một ngôi tháp nằm ở chính giữa thành Vijaya (Đồ Bàn) của người Chăm xưa, nay thuộc xã Nhơn Hậu, Thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định
Tháp được xây dựng vào thế kỷ 12, thuộc phong cách Bình Định và có một phần ảnh hưởng từ kiến trúc Angkor Vat của người Khmer do thời kỳ này có sự giao lưu thường xuyên giữa vương quốc Khmer và Champa.
Tháp cao 20 mét, mang kiến trúc hoành tráng với những khối hình lớn gây ấn tượng từ xa: các cột ốp, những khung dọc trên mặt tường nằm giữa các cột ốp nổi lên thành những mảng lớn khoẻ khoắn, các vòm của các cửa giả vút cao vương lên như hình những mũi giáo khổng lồ.
Khác với nhiều tháp Chăm khác, trang trí tháp Cánh Tiên cầu kì đến độ hoàn mỹ.
Các tháp trang trí góc các tầng cuộn lại thành những khối chắc nịch, những phiến đá trang trí các góc tường phía trên của các tầng hình hoa lá nhô mạnh ra như những cánh tiên.
Một trong những điều kỳ lạ nhất ở tháp Cánh Tiên là phần phía ngoài của cột ốp góc tường được ốp kín bằng những phiến đá sa thạch màu có chạm khắc hoa dây xoắn và góc các diềm mái của tháp cũng được làm bằng đá – hiện tượng độc nhất trong lịch sử kiến trúc tháp Chăm.
Như mọi ngôi tháp truyền thống khác, tháp cấu trúc gồm hai phần: tiền sảnh và điện thờ, hiện nay toàn bộ cấu trúc của tiền sảnh đã bị sụt lở từ lâu. Ảnh: Nền móng tiền sảnh còn sót lại nằm dưới hố khai quật.
Qua những hiện vật điêu khắc ít ỏi phát hiện được tại tháp Cánh Tiên, các nhà nghiên cứu cho rằng đây là đền thờ cả ba vị thần tối cao của Ấn Độ giáo là Brahma – Siva – Visnu. Ảnh: Bên trong điện thờ tháp Cánh Tiên.
Trong số những tháp cổ Champa còn lại ở tỉnh Bình Định, tháp Cánh Tiên không chỉ là một trong những kiến trúc còn khá nguyên vẹn, mà còn thuộc loại tháp ít thấy trong lịch sử kiến trúc Chăm là khu đền chỉ có một tháp.
Dù chỉ có một tháp đơn lẻ song hình dáng, cấu trúc của tháp Cánh Tiên lại không hề khác với các ngôi tháp vuông nhiều tầng xây bằng gạch vào loại lớn của Champa.
Cấu trúc một tháp của tháp Cánh Tiên là một hiện tượng rất lạ của kiến trúc đền tháp Champa, nên tòa tháp hẳn phải đóng một vai trò đặc biệt trong đời sống tôn giáo ở kinh thành Vijaya thời đó.
Về điều này, TS. Ngô Văn Doanh (Viện Nghiên cứu Đông Nam Á) từng nhận xét: “Về khía cạnh tôn giáo, tháp Cánh Tiên có vị trí gần giống như đền núi Bayon nằm giữa đô thành Angkor Thom của vương triều Angkor ở Campuchia cùng thời. Kiểu kết cấu của đô thành Angkor Thom đã có ảnh hưởng tới các vua chúa Champa khi xây dựng đô thành Vijaya”.
Theo TRI THỨC & CUỘC SỐNG
