Cách nhận diện và ứng phó với kiểu người ‘độc hại’ trong cuộc sống

Đối phó với những người “độc hại” là điều mà chúng ta đều phải đối mặt một lúc nào đó trong cuộc sống của mình. Những kẻ ái kỷ, nói dối, thái nhân cách xã hội, thích thao túng người khác, hay đưa chuyện và những kẻ đắm mình trong sự thương hại bản thân chỉ là một vài ví dụ về những người độc hại.

Những người này luôn tìm cách để chui được vào cuộc sống của người khác, và tạo ra sự kịch tính và hỗn loạn nhằm thao túng vòng tròn xã hội cho nhu cầu của họ. Thông thường thì họ sẽ sử dụng chiến thuật “chia để trị”, bằng cách này họ sẽ gieo xuống những hạt giống của sự bất ổn để tự biến mình trở nên có vẻ quan trọng trong một nhóm người. Hành động của những người độc hại luôn bắt nguồn từ chính cảm giác bất an bẩm sinh, cái khiến họ phải kéo những người xung quanh xuống cái hố ngớ ngẩn của sự bất an và bất ổn của mình. Những người độc hại không chỉ hủy hoại cuộc sống và gây cản trở sự tiến bộ của bạn mà họ còn có thể khiến bạn có nguy cơ bị kéo xuống ngang hàng họ và biến bạn thành một người độc hại. May mắn là có rất nhiều cách để tránh việc bị những người độc hại này điều khiển cuộc sống. Những cách này đã được áp dụng bởi những người khôn khéo khi họ hay phải đối phó với những người độc hại trong quá khứ.

Phớt lờ những kẻ tìm kiếm sự chú ý

Những người độc hại thường có xu hướng buộc phải có được sự chú ý bằng mọi giá. Cho dù đó là sinh nhật của người khác, những người độc hại sẽ luôn tìm cách khiến mọi thứ xoay quanh họ. Việc này thường bắt đầu từ những hành động nhỏ, như ngắt lời người khác hay nói át họ, ồn ào hoặc khó chịu một cách không cần thiết, hoặc cư xử một cách thô lỗ. Thông thường, nếu họ không có được sự chú ý như mong muốn thì hành động của họ trở nên quyết liệt hơn, khơi mào các cuộc tranh cãi, nổi cơn điên hoặc phá hoại. Một liên kết xã hội tốt phải dựa trên việc mọi người đều có cơ hội để được nói, đùa cợt và vui vẻ. Một vòng tròn xã hội không bao giờ nên chỉ xoay quanh một người. Nếu trong tình huống này thì xu hướng hành động tốt nhất là ít để ý hoặc không để ý đến người đó, và thay vào đó dành nhiều thời gian với những người ít nói và kín đáo hơn trong nhóm.

Không tin hay chia sẻ bí mật với những kẻ hay đưa chuyện

Những người độc hại sẽ chia sẻ những bí mật thầm kín với người khác chỉ để ra vẻ thú vị trong giây lát và họ sẽ thường xuyên đánh giá và đưa chuyện về người khác sau lưng họ. Nếu bạn gặp phải những người làm việc này, đừng để bị lừa với suy nghĩ họ buôn chuyện với bạn bởi vì họ thích bạn hay họ tin bạn. Họ sẽ dễ dàng phản bội lại sự tin tưởng của bạn. Những người độc hại sẽ thường nói xấu người khác sau lưng với bạn với hy vọng bạn sẽ đồng ý với họ. Rồi họ sẽ đi kể với người khác về những gì bạn nói. Điều này tạo ra xích mích giữa hai người, còn kẻ độc hại sẽ đứng ở giữa kiểm soát mọi thứ. Đây là cách gây chia rẽ và thao túng để có được bạn bè hoặc sức mạnh trong nhóm. Đừng cắn câu.

Dành nhiều thời gian với những người bạn trung thành và đáng tin

Trái với những quan điểm được đưa từ trước, những người thông minh sẽ phát triển một mạng lưới hỗ trợ chắc chắn từ những người trung thành và đáng tin cậy. Họ biết rằng họ không cần phải làm bạn với mọi người, và không phải ai cũng xứng với tình bạn của họ. Ngược lại, họ dành cho bạn mình sự trung thành và sự tin cậy bằng cách cho họ thấy rằng nó đến từ cả hai phía. Những người thông minh biết rằng tình bạn đích thực và lòng trung thành là một trong những điều hiếm có và quý giá nhất mà bạn có thể có được trong cuộc sống, và họ sẽ không để điều này bị vấy bẩn bởi những người độc hại, tiêu cực và không đáng tin.

Tránh những người thích điều khiển người khác

Những người hay thao túng sẽ hủy hoại cuộc sống của bạn. Họ sẽ nhẫn tâm điều khiển cảm xúc của bạn để khiến bạn phải hành động theo một cách nhất định phục vụ cho mục đích của họ. Những người có xu hướng điều khiển thường có rất ít phẩm chất có thể thay đổi được, nên thà tránh họ thì hơn. Tuy nhiên để làm được thì đầu tiên bạn phải nhận ra các dấu hiệu của một người thích điều khiển. Bạn có thấy mình liên tục có những cảm xúc mãnh liệt hoặc bất ổn khi họ có mặt, tức giận, cáu bẳn, buồn bã hoặc cảm giác kém cỏi? Bạn có thường hỏi tại sao họ phải nói thế? Bạn có cảm thấy nghi ngờ rằng mình đang bị lừa? Nếu đúng thì có thể người đó đang chơi đùa với cảm xúc của bạn và tốt nhất là bạn nên tránh họ.

Để cho những kẻ nói dối tự mắc sai lầm

Những người độc hại thường có xu hướng nói dối, không chỉ với người khác, mà cả với chính bản thân họ. Họ sẽ thường thực hiện những hành động để tự thuyết phục chính mình rằng những điều họ nói dối là thật. Không may là những lời nói dối rất khó để giữ. Kể lại một sự kiện có thật thì khá là dễ nhưng để theo được một đống những câu chuyện bịa đặt thì rất khó. Những kẻ nói dối cuối cùng tự phơi bày bản thân mình theo thời gian, bằng việc phủ nhận chính bản thân mình bằng những lời nói dối khác.

Không tham gia vào những vở kịch và những thù oán nhỏ nhen

Hầu hết mọi người thích tranh luận chỉ trong phạm vi bản thân họ và những người mà họ đang tranh luận cùng. Những người độc hại lại không như thế, họ thích phô bày chuyện xấu ở nơi công cộng, và khi cuộc tranh cãi nổ ra, họ muốn mọi người chọn phe. Vấn đề không phải là bạn có tham gia vào hay không, càng không quan trọng nếu bạn biết hai người có liên quan với nhau không, một người độc hại sẽ không để bạn được ở thế trung lập. Thường thì tranh cãi giữa một người độc hại hoặc nhiều hơn có thể có rất nhiều biến động, và chính những người ngoài cuộc vô tội bị kéo vào cuộc tranh cãi lại phải chịu đựng nhiều nhất. Có 6 từ có thể cứu bạn khỏi việc bị vướng vào những chuyện bé xé ra to mỗi khi những người độc hại tranh cãi: “Nó chẳng liên quan đến tôi.”

Chống lại những kẻ bắt nạt

Đây có lẽ là cách quan trọng nhất để đối phó với một người độc hại. Chống lại những kẻ bắt nạt mọi nơi bạn thấy. Những người tốt bụng sẽ giúp đỡ những người yếu thế, bảo vệ cho những người dễ bị tổn thương và giúp đỡ cho những người cần điều đó. Những người độc hại rình rập bất cứ ai mà họ cho là yếu thế. Đó có thể là người hơi xấu hổ, xã giao kém hoặc thậm chí là những người không có đủ sức khỏe thể chất. Những người độc hại sẽ bắt nạt và lợi dụng bất cứ ai mà họ nghĩ rằng sẽ không chống lại họ, đây là lý do tại sao việc này rất quan trọng, không chỉ cho bản thân bạn mà còn cho cả những người xung quanh.

Bỏ qua những lời xúc phạm

Sự lăng mạ có rất nhiều hình thức, nhưng sự xúc phạm được cải trang khéo nhất thực chất được nguy trang như một lời khen. “Tôi chưa bao giờ có đủ tự tin để mặc nó.” “Bạn thật hài hước và bạn còn chẳng nhận ra điều đó.” “Bạn quả là một người tốt bụng.” Đây mới chỉ là những lời sỉ nhục được cải trang ít, cái sẽ làm bạn thắc mắc ý của họ là gì, điều này ngược lại sẽ khiến bạn lại phải đi tìm kiếm sự đồng tình.

Không chiều theo ý những người tự thương hại bản thân

Những người độc hại thường đeo chiếc mặt nạ của một người yếu đuối để lừa và điều khiển người khác, hoặc để trốn tránh trách nhiệm. Bạn sẽ nghe thấy một người độc hại nói rằng họ không thể trả lại tiền cho bạn vì họ không tìm được việc, và họ không có việc làm vì họ không có bằng cấp gì, và họ không có bằng cấp vì giáo viên đối xử tệ bạc với họ, vân vân. Luôn luôn có một lý do nào đó cho sự thất bại của họ, cái nằm ngoài tầm kiểm soát của họ, và việc của bạn là phải giải quyết nó. Và nếu bạn không làm thế thì bạn cũng chỉ giống như những người đã đối xử tồi tệ với họ trong khoảng thời gian khó khăn trong cuộc đời họ.

Ở một vài mức độ thì tự thương hại bản thân là hoàn toàn tốt, sau một cuộc chia tay tồi tệ, sự ra đi của người thân hoặc điều gì đó tương tự, nhưng luôn có một lúc nào đó bạn phải trưởng thành và nhận trách nhiệm cho chính số phận của mình, bởi vì đấy là việc của bạn, không phải của ai khác. Những người tự thương hại bản thân sống trong một vũng nước vô nghĩa của sự khốn khổ và không buồn cố gắng thay đổi cuộc sống của mình. Tránh những người này và từ chối ngụy biện cho sự lãnh đạm của họ không chỉ tốt cho họ mà còn ngăn bạn khỏi bị kẹt vào cái thế giới đáng buồn của những thất bại cứ tồn tại mãi của họ.

Yêu cầu những câu trả lời thẳng thắn nhất cho câu hỏi của mình

Những người độc hại thường tìm cách để đưa ra những câu trả lời tùy tiện, mơ hồ, không chính xác và gây hiểu lầm. Cứ hỏi bất cứ ai đã từng liên quan đến hệ thống tư pháp hình sự. Độ dài mà một người độc hại sẽ đi để tránh việc phải đưa ra một câu trả lời thỏa đáng là không tưởng. Họ làm điều này không chỉ để che dấu thông tin mà còn để ngăn về sau người khác nói rằng họ rút lui. Cách để tránh được việc này là chỉ đưa cho họ hai câu hỏi chặt chẽ, chính là câu hỏi có hoặc không. Việc này sẽ buộc họ phải làm rõ ý định của mình và ngăn được họ chơi trò cân não với bạn hoặc với người khác.

Không nuông chiều những kẻ ái kỷ

Những người ái kỷ yêu bản thân họ. Hoặc có lẽ chính xác hơn thì là họ yêu cái ý niệm về bản thân họ. Họ thường bị lừa trong chính sự cho phép của mình rằng họ thực sự mất liên lạc với thực tế. Những người ái kỷ sẽ hay tìm kiếm sự khen ngợi, thường là bằng việc giả vờ họ không cảm thấy tốt về bản thân. Họ sẽ chụp rất nhiều ảnh và liên tục tìm kiếm lời nhận xét về mình. Cách tốt nhất để đối phó với những người này đơn giản là làm lơ khao khát sự thỏa mãn vô độ của họ đi. Bạn không cần phải chỉ trích họ hay cố làm họ cảm thấy tồi tệ, chỉ đơn giản là lơ họ đi, bạn sẽ giúp họ nhận ra rằng chúng ta đều là con người và cuộc sống của chúng ta đều có ý nghĩa như nhau.

Chỉ cho những người này khi họ mắc lỗi

Những người độc hại sẽ gần như là làm mọi thứ để họ không bị khiển trách. Thậm chí là cả khi đó rõ ràng là lỗi của họ, họ sẽ bào chữa cho hành động của mình bằng cách đưa ra những việc mà người khác đã làm. Đối phó với một người độc hại một cách khôn khéo có nghĩa là nói với họ đó là lỗi của họ, và từ chối chấp nhận lý do của họ. Việc này có thể rất khó làm khi họ đang thoái thác nhưng sau cùng thì nó sẽ giúp họ trở nên tốt hơn.

Không bị lừa bởi sự tử tế giả tạo

Có một câu nói của người Mĩ “Hãy cẩn thận khi người đàn ông ở trần lại đưa cho bạn chiếc áo.”

Điều này có nghĩa là bạn không thể nhận cái gì đó từ một người không ở trong vị trí có thể cho đi. Cụ thể là lời khen và những hành động của sự yêu thương. Những người độc hại sẽ thường cố gắng chiếm được người khác bằng cách để họ đắm chìm trong sự khen ngợi. Họ làm điều này bởi vì họ muốn thứ gì đó từ bạn, hoặc bạn là một mối đe dọa với họ. Bạn có thể nhận ra rằng họ gần như là không hay ca ngợi người khác như vậy, có khi họ còn thô lỗ với nhân viên chăm sóc khách hàng hoặc gay gắt với người lạ. Đừng bị lừa khi tin rằng người này thực chất thích bạn, hoặc rằng họ thực ra là người tốt. Họ chỉ đang cố để lợi dụng bạn.

Kiểm soát được cảm xúc của bản thân

Những người độc hại sẽ cố điều khiển cảm xúc của người khác để tạo nên nhóm người phù hợp với mục đích của họ. Để tránh điều này, những người thông minh đảm bảo rằng họ ý thức được cảm xúc của mình và nguyên nhân gốc của việc tại sao họ lại cảm thấy như thế, để chắc chắn rằng họ là người duy nhất kiểm soát chúng. Việc này nói dễ hơn làm. Kiểm soát cảm xúc cần đến rất nhiều năm rèn luyện tinh thần, vì thế nên với phần lớn chúng ta tốt hơn là tránh những tình huống có thể khiến chúng ta hành động vô lý, hoặc có những cảm xúc bất ổn. Ví dụ, một cuộc tranh cãi hoặc thảo luận có thể khơi ngòi cảm xúc của bạn tốt nhất là nên được viết ra hơn là nói. Việc này cho bạn cơ hội xem lại những gì được nói, và đưa ra hồi đáp nhất quán và có kiểm soát hơn là sự bột phát cảm xúc.

Tập trung vào giải pháp chứ không phải vấn đề

Những người độc hại thường là những người đầu tiên đi đổ lỗi khi có chuyện xảy ra. Họ làm thế để tránh việc phải sửa chữa sai lầm. Ghét bỏ cái gì đấy và đổ lỗi cho người khác thì dễ nhưng thay đổi nó thì khó hơn rất nhiều. Những người thông minh sẽ phá vỡ khả năng của người độc hại bằng cách tìm ra giải pháp cho vấn đề, thay vì chỉ tập trung vào phần lỗi lầm. Họ sẽ giúp giải quyết dù họ có phần trong đó hay không. Điều này cho thấy họ là những người tốt bụng, che chở và trung thành, và ở mức độ đủ lớn, điều này sẽ đánh bại những người độc hại. Đổ lỗi cho người khác chứng tỏ bạn sợ phải đối mặt với nó; giúp giải quyết vấn đề sẽ bộc lộ khả năng lãnh đạo thực sự.

Theo TÂM LÝ HỌC TỘI PHẠM / LIFE HACK

Tags: Tâm lý học, Văn hóa ứng xử